Uluslararası Işgal Hukuku Temelinde Filistin'De Israil Işgal Idaresi Ömer Ünlü

Çalışmanın birinci bölümünde işgal hukuku teorik çerçevede ele alınarak temel ilkeleri ve kuralları irdelenecektir. Böylelikle, çalışmanın amacına uygun olarak öncelikle, işgal hukukuna ilişkin temel çerçeve ortaya konulacak; işgal ve işgal hukuku kavramlarına açıklamalar getirildikten sonra işgal hukukunun fikri temelleri ve bu fikirlerin nasıl bir hukuk düzeni ortaya çıkardığı analiz edilerek korumayı hedeflediği değerler üzerinde durulacaktır. İşgal hukukunun bağlayıcı kaynakları, BM Güvenlik Konseyi’nin verdiği kararlarla birlikte değerlendirilerek, temel kaynaklar arasındaki ilişki irdelenerek hangi kuralın öncelikle uygulanacağı tespit edilecektir. İşgal hukuku kurallarının insan hakları hukukuyla ilişkisine değinildikten sonra, işgal hukukunun uygulanmasının şartları ortaya konacak; işgal hukukunun uygulanması için gerekli olan işgal durumunun varlığının tespitinde merkezi bir öneme sahip olan etkili kontrol kavramı incelenecek ve etkili kontrol durumunun tespitinin hangi ölçütlere göre yapılacağı, uluslararası mahkeme kararları temelinde tartışılacak ve işgal hukuku uygulamasının sona ermesinin şartları analiz edilerek işgal hukukunun genel hükümleri açıklanmış olacaktır.

İkinci bölümde ise işgal hukukunun temel prensipleri ve akdi kaynaklarda düzenlenmiş olan özel hükümler, uygulamadaki örnekler, BMGK kararları ve mahkeme kararları temelinde tartışılarak, işgalci askeri idarenin riayet etmesi gereken hukuk detaylarıyla ortaya konacaktır.

Çalışmanın üçüncü bölümü İsrail meselesinin ortaya çıkışı ve Filistin topraklarında İsrail işgalinin başlangıcına ilişkindir. Bu meselenin siyasi tarihle ve uluslararası ilişkilerle ilgili yönü daha belirgin olsa da İsrail’in kendine özgü kuruluş koşulları ve ortaya çıkardığı fiili koşulların bir dayatmayla hukuki bir hüviyete bürünmesi tarihi perspektifiyle gösterilerek, Osmanlı hakimiyeti ve İngiliz Mandası dönemindeki kimi gelişmelerin uluslararası hukuk ve işgal hukuku bakımından anlamlı yönlerine vurgu yapılarak, dördüncü bölümdeki değerlendirmelere ışık tutması hedeflenmiştir.

Çalışmanın dördüncü bölümünde ise, işgal hukukunun kuralları birinci ve ikinci bölümdeki hukuki çerçeveye uygun olarak, temel erkler hiyerarşisi anlayışı içerisinde İsrail’in Filistin topraklarındaki varlığına ve eylemlerine uygulanacaktır. Her bir başlıkta öne çıkan İsrail uygulamaları üzerinden İsrail’in ilgili kurallara ve genel olarak işgal hukukuna yaklaşımı ortaya konulacaktır. İşgal hukuku kuralları İsrail uygulamaları üzerinden değerlendirilerek, İsrail’in işgal hukuku bakımından ihlalleri tespit edilecektir.