Türk – Islami Gelenekte Şamanlık Fuzuli Bayat

Türkler, tarih boyunca birçok inanç ve kültürel ögeyi benliklerinde yaşatmış, İslam’ı kabul ettikten sonra bile eski geleneklerini barındırmaya devam etmişlerdir. Bu geleneklerin en köklülerinden biri de Şamanlıktır.

Türk-İslami Gelenekte Şamanlık adlı bu eserde, İslami Şamanlık olarak adlandırılan İslamiyet öncesi inanç ve uygulamaların Türk kültüründeki şekilleri ele alınırken, İslamlaşan Şamanlık adıyla şamanların Müslümanlıkla kaynaşarak aldıkları yeni formlar incelenmektedir. Halk sufileri, işanlar, şeyhler, seyitler ve dedeler gibi figürler İslami Şamanlık kategorisinde yer alırken; bakşılar, perihanlar ve falbinler İslamlaşan Şamanlık örneklerini oluşturmaktadır. Bu iki grup, İslami unsurlarla eski inançları sentezleyerek heterojen ve senkretik bir inanç yapısı meydana getirmiştir.

Kitap, Orta Asya ve Türk-İslam dünyasındaki gelişmeleri değerlendirmekle kalmayıp, Türk millî kimliğini temel alarak bu kültürlerin dinî, etnik, siyasi ve kültürel yapılarına da ışık tutmaktadır. Sünni Türk milliyetçiliği veya belirli bir mezhepsel kimliği öne çıkarmaktan ziyade Türk kimliğini geniş ve kapsayıcı bir kültürel anlamda işleyip, Sünni Türkmen ile Alevi veya Şii Türkmen arasındaki farkların ötesine geçerek İslam öncesi inançların yaşatılmasındaki ortaklıkları vurgulayan bu çalışma, Türk kültürünün inanç köklerine nüfuz etmektedir.