Toplumsal Çöküş Teorileri Ejder Okumuş

Bu çalışmada, Gazâlî’nin çağı, hayatı ve eserlerinin yanı sıra onun hakikat araştırması, felsefe eleştirisi, ihyâ hareketi ve etkisi gibi Gazâlî isminin hemen çağrıştırdığı konular genişçe bir şekilde ele alınıyor. Böylece okuyucuya, bu önemli bilgin ve düşünürün kamil manada bir portresi sunulmaya çalışılıyor.
Özellikle “Hakikat Araştırması” ve “Felsefe Eleştirisi” bölümlerinde bulabileceğiniz onun son derece ilginç entelektüel gelişmesi ve fikrî çalışmaları, entelektüel endişeleri ve bilimsel çalışma hedefleri olan herkese paha biçilmez örnekler sunuyor.
Onun ender denebilecek olan özelliğini ise daha başka bir yerde buluruz; onun bir medeniyet veya toplumsal sorumluluk düşünürü olma vasfında… Gazâlî’nin bu özelliği, yani bir “medeniyet düşünürü” olma özelliği, İslâm medeniyetinin, hâkim çağdaş medeniyetle hemen her sahada doğrudan veya dolaylı olarak bir hesaplaşma içinde olduğu günümüzde, onu daha da dikkate değer hale getirmektedir. Özellikle onun klasik Yunan felsefesi eleştirisi, İslâm medeniyetinin diğer medeniyetlerle olan hesaplaşmalarının güzel bir örneği olup, bir “medeniyet muhasebesi” olarak kavramsallaştırılabilir ve başka benzer vakalarda da model olarak kullanılabilir. Bu meyanda aynı modelin, bugün İslâm medeniyetinin çağdaş medeniyetle olan ilişkilerinde ve hesaplaşmalarında da rehberlik görevi görebileceği açıktır.