Tersine Joris-Karl Huysmans

Ülkemizde daha çok bir ad olarak tanınan Hollanda kökenli Fransız yazar Joris-Karl Huysmans (1848-1907), disiplinli memur yaşamını iflah olmaz bir yazın tutkusuyla beslemiş ve XIX. yüzyılın son çeyreğinin en özgün ve en çok tartışılan yazarlarından biri olmuştur. Hem yazın tarihi için büyük bir önem taşıyan, hem de dönem yazınında temel bir tarih oluşturan başyapıtı Tersine’yle (1884) doğalcılığın sonunu hazırlarken, “çöküş“ okulunun muştucusuna, Baudelaire’in, Mallarme’nin yapıtlarında bulacağımız o ünlü “yüzyıl hastalığı“nın düzyazıdaki sözcüsüne dönüşmüştür.

Nesneler, yapıtlar, kokular ve çiçekler arasında yönelimlerine uygun bir yaşam biçimi geliştirmeye çalışırken, Batı uygarlığının mitolojik ve dinsel temellerini, yazınsal doruk noktalarını ve yetersizliklerini yargıları ve duyularının süzgecinden geçiren roman kahramanı Jean Floressas Des Esseintes, Tersine’de kendi yaşamıyla birlikte Batılının ve XIX. yüzyıl yaşamının da eşsiz bir profilini hazırlıyor.

Tersine, varoluşlarına bir dayanak bulamayan soyluların, boş kafalı burjuvaların, yaratıcılıktan uzak, renksiz yazın adamlarının yapaylığın egemenliğini kurarak duyularına eşsiz hazlar vermeyi denerken, bu çabaların boşunalığını fark eden ve sonsuz bir can sıkıntısına, bunun beraberinde gelen bedensel rahatsızlıklara mahkûm kalan bir ilk ’’modern“in öyküsü.

Çeviri yazın alanındaki büyük bir gedik, Tahsin Yücel’in çevirisiyle dolduruluyor, bir biçem ustasının dili bir başka ustanın dilinde Türkçeye yansıyor.