Teorik Çerçevede Türkiye'De Yargı Bağımsızlığı Peri Uran Murphy

"Bireylerin temel hak ve özgürlüklerinin korunması adına iktidarın sınırlandırılması düşüncesi, anayasacılık hareketlerinin özünü oluşturmaktadır. Demokrasinin özgürlük, eşitlik, adalet, katılım, gibi birtakım kavramları içine alan bir değerler sistemi olduğu dikkate alındığında, bu dengenin bozulmaması, süreklilik gösterebilmesi ve demokrasinin çoğunluk baskısına dönüşmemesi için, çoğunluğun hukukla sınırlandırılması bir zorunluluk olarak ortaya çıkmaktadır. Hukuk devleti ise kendisini ancak bağımsız bir yargı mekanizmasıyla koruyabilir. Bu nedenle yargı bağımsızlığının güvence altına alınmamış olduğu bir devletin tam anlamıyla bir hukuk devleti olduğundan söz edilemez.

Anayasa hukuku literatüründe büyük öneme sahip olan yargı bağımsızlığı konusu her daim güncelliğini korumaktadır. Özellikle, son yıllarda yapılan anayasa değişiklikleri ile yargı bağımsızlığı konusu daha da tartışılır hale gelmiştir. Bu eserle, konuya ilişkin güncel akademik tartışmalar irdelenmeye, literatürdeki mevcut yaklaşım ve görüşlere ilişkin eleştiri ve değerlendirmeler son gelişmeler ışığında ortaya koyulmaya çalışılmıştır.

Yargı bağımsızlığının ele alındığı bu çalışmanın ilk bölümünde, söz konusu kurum, bu konudaki mevcut çalışmalardan farklı olarak, teorik çerçevede ele alınmış ve ayrıca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin söz konusu kuruma ilişkin karar ve değerlendirmelerine yer verilmiştir. Söz konusu bölümde ayrıca yargı bağımsızlığının anayasal ilke ve kurumlarla ilişkisi, uluslararası belgelerde ne şekilde düzenlendiği ve önemi ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Çalışmamızın ikinci bölümünde yargı bağımsızlığının 1982 Anayasası’ndan önceki anayasalarda ve 1982 Anayasası’nda nasıl düzenlendiği ayrıntılı biçimde ele alınmıştır. Üçüncü bölümde Anayasa Hukuku alanındaki en tartışmalı konulardan biri olan Hakimler ve Savcılar Kurulu, son anayasa değişiklikleri ve akademik tartışmalar ışığında incelenmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde, yargı mensuplarının özlük işlerinin yürütülmesi, sorumluluğu ve denetlenmesi konuları ele alınmıştır. Sonuç kısmında ise, yargı bağımsızlığı konusunun önemi bir kez daha vurgulandıktan sonra, konuyla ilgili güncel tartışmalara ilişkin değerlendirme ve öneriler ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Dileğimiz, eksikliklerine karşın çalışmamızın yargı bağımsızlığına ilişkin literatüre bir katkı sağlayabilmesidir.

Bu uzun soluklu çalışma sürecinde teşekkür borçlu olduğum bazı kişiler var. Öncelikle varlıklarından güç bulduğum, sevgili annem Av. Işık Uran, sevgili babam Prof. Dr. Necati Uran ve sevgili kardeşim Doç. Dr. Pınar Uran’a ne kadar teşekkür etsem azdır. Sevgileri, sabırları ve özverileriyle bu yoğun süreçte en büyük desteği kendilerinden gördüm.

Çalışmalarım sırasında bana gösterdiği anlayış için sevgili eşim Av. David Michael Murphy’e ve sağladıkları motivasyon için sevgili Mary Murphy ve Michael Murphy’e de teşekkür borçluyum.

Bu çalışmanın bir kısmı Yükseköğretim Kurulu’nun doktora sonrası araştırma desteği ile Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan New York Üniversitesi’nde yürütülmüştür. Bu süreçte derin bilgi ve tecrübesinden istifade ettiğim ve birlikte akademik çalışmalar yürüttüğüm değerli Prof. Dr. Pasquale Pasquino’ya da müteşekkirim.

Bu kitabın gerek Eylül/2016 tarihli ilk baskısını, gerekse son anayasa değişiklikleri ışığında güncellenmiş ve genişletilmiş 2019 tarihli ikinci baskısını yayına hazırlayan Yetkin Basım, Yayım ve Dağıtım A.Ş sahipleri Sayın Muharrem Başer ve Sayın Y. Ziya Gülkök’e de ayrıca teşekkür etmek isterim." (Tanıtım Yazısı)