Temel Hakların Yatay Etkisi Ve Ifade Özgürlüğü - Dilara Dönmezkuş

Günümüzde devletin faaliyet gösterdiği birçok alanı özel hukuk kişilerine devretmiş olması, bireyi günlük hayatta devlet dışındaki diğer güç odaklarıyla daha çok karşı karşıya getirmektedir. Özel hukuk kişileri tarafından düzenlenen alanlar genişledikçe, bireyin bu kişilerle olan etkileşimi ve doğal olarak özgürlüklerinin özel hukuk kişileri tarafından tehdit edilme sıklığı ve şiddeti de artmaktadır. Bu bağlamda, günümüzde temel hakların özel hukuk alanında da etkili olması gerektiği ve devletin temel hakların korunmasına ilişkin sorumluluk alanının genişlediği görüşü ağırlık kazanmıştır. Ayrıca özel hukuk alanlarına özgü temel ilke ve kurallar büyük ölçüde anayasalarda düzenlenmekte, böylelikle bu alanlar anayasal temeller üzerinde yükselmektedir. Anayasanın üstünlüğü ilkesiyle birlikte dikkate alındığında, özel hukuk alanının genişleyen bir şekilde anayasallaştığı vurgulanmaktadır. Nitekim, temel hakların hukuk düzenindeki etkisinin genişlemesi gerektiği düşüncesine dayanan yatay etki teorisi, birçok farklı hukuk sisteminde doktrin ve uygulamada yer bulmuştur. Bu çalışmada, karşılaştırmalı örneklerle yatay etki teorisinin kapsamlı bir haritası çıkarılarak, incelemenin somutlaştırılması amacıyla ifade özgürlüğü özelinde temel hakların özel hukuk alanındaki etkisi uygulamadan örneklerle incelenmiştir. Ayrıca Türk hukukunda, Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi içtihatları dikkate alınarak yatay etki teorisinin hukukumuzda uygulanabilirliği ele alınmıştır.