Suyolcu - Zade Necib Ve Divanı - Kadri H. Yılmaz

Necîb’in şiirlerinde dinî-tasavvufî bir hava neredeyse
sezilmezken, Divandaki şiirlerin sevgili-âşık-rakip üçgeninde
yazıldığı söylenebilir. Onun şiirlerinin odağında beşerî aşk
vardır. Bu sevgili, şiirlerinin büyük çoğunluğunda geleneğin
çizdiği çerçeve içerisinde genel-geçer benzetme ve hayallerle
"ulaşılamaz” olarak tasvir edilse de; bu asırdaki zihniyet
değişimine bağlanabilecek nedenlerle Necîb’in bazı beyitlerinde
çerçevenin dışına çıkıp sevgiliyle kavuştuğu, onunla tenhaca
Hisar’da buluşup gezintiye çıktığı da görülür. Bazı beyitlerde
ise sevgilinin âşıklarını davet ettiği ya da âşıkların davetlerine
icabet ettiği görülür. Sevgiliden sonra ise rakip, bir çatışma
unsuru olarak onun şiirlerinde önemli bir yer tutar. Sevgiliye
ulaşma konusunda önündeki en büyük engel olan rakip ile
çoğu zaman çatışan âşığın bazen onun varlığını kabul ettiği ya
da sevgiliyle olan yakınlaşması noktasında ona karşı kayıtsız
kaldığı görülür. (Önsözden)