Spor Hukuku Cahit Özkan

Spor; gençleri alkol düşkünlüğü, uyuşturucu madde, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan koruyan ve bireylerin ruhsal, bedensel ve zihinsel olarak dengeli ve sağlıklı olmalarını sağlayan en önemli aktivitedir. Anayasanın “Gençliğin korunması” başlıklı 58 inci maddesi uyarınca, gençleri alkol düşkünlüğü, uyuşturucu madde, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan korumak için gerekli tedbirleri almak; “Sporun geliştirilmesi ve tahkim” başlıklı 59 uncu maddesi uyarınca da her yaştaki Türk vatandaşlarının beden ve ruh sağlığını geliştirecek tedbirleri almak ve sporun kitlelere yayılmasını teşvik etmek, Devletin görevleri arasında yer almaktadır.

Toplumsal yaşantıda insanların sportif etkinlik ve hizmet beklentileri önemli ölçüde spordaki temel örgütlenme birimleri olan spor kulüplerinden karşılanmaktadır. Spor kulüpleri, insanların bir amaç ve hedef etrafında toplandığı, toplumun sosyal, kültürel ve ekonomik ihtiyaçlarına cevap verecek nitelikler taşıyan, insanların sosyalleşmesinde çok önemli bir yere sahip olan özellikler taşımaktadır.

Ülkemizde faaliyette bulunan spor kulüplerinin hukuki, fînansal, şirketleşme, halka açılma ve yönetimsel birçok sorunu bulunmakla birlikte bunlar içinde en önemli sorunu mali sorunlar oluşturmaktadır. Spor kulüplerinin mali sorunları değişik nedenlerden kaynaklanmakla birlikte genel olarak bu sorunların ortak çıkış noktası; kulüplerin yeterli düzeyde gelir üretememelerine rağmen gider ve harcamalarını kontrol edememeleri nedeniyle sürekli tekrarlanan bütçe açıkları ve net dönem zararlarıdır. Bu açıkların yüksek maliyetli borçlanma yoluyla finanse edilmesi kulüpleri giderek büyüyen ve varlıklarını yok etme noktasına götüren bir borç sarmalına götürmüştür.

Spor kulüplerinin mali sorunlarının nedenlerini; kulüplerin kurumsallaşma, yönetim ve organizasyon yetersizlikleri ile şeffaflık eksiklikleri, mali disiplin ve kontrol sorunu ve bunun sağlanmasına yönelik yeterli bir mekanizmanın bulunmaması, önemli mali yönetim hatalarının yapılması, özellikle sporcu ve teknik adam ödemeleri başta olmak üzere giderlerin gelirlere oranla sürekli artış eğiliminde olması ve gelirle orantısız yüksek transfer bedellerinin ödenmesi, net transfer harcamalarının ciddi oranda açık vermesi, bütçenin kötü olarak yönetilmesinden kaynaklanan finansman ihtiyacının giderek artması, bütçe açığının genellikle kısa vadeli borçlanma ve yüksek faizlerle finanse edilmesi ve diğer nedenler şeklinde açıklamak mümkündür.

Türk sporu özellikle de futbol spor dalı bu mali yapı sorunları nedeniyle önemli bir risk altındadır. Diğer yandan; Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) tarafından “mali fair play” olarak ortaya konulan standartlar da borç ve zarar sarmalındaki kulüplerin ileriye dönük sağlıklı yapıya kavuşmasına yönelik bir zorunluluk teşkil etmektedir.

Tüm bu açıklamalar göstermektedir ki; sporun ana unsurunu oluşturan ve spor faaliyetlerinin fiilen icra edildiği spor kulüpleri için öncelikle müstakil bir kanun yapılması, spor hukukunun temelden yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.

Bu sebeple;

Kulüplerimizi birikmiş borç yükünden kurtarmak,

Spor kulüplerimizin sürdürülebilir güçlü finans yapısına kavuşturarak, uluslararası başarıyı yakalamalarına olanak sağlamak,

Spor kulüpleri ve anonim şirketlerinde hesap verilebilirliği temin etmek,

Spor kulüplerimizin daha demokratik ve şeffaf bir yapıya kavuşmalarını sağlamak,

Amacıyla 27. yasama döneminde milletvekillerimizin yüksek uzlaşısı ile “Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu”nu hayata geçirdik.

Bu kitap ile; spor hukukunda yeni bir düzenleme olan bu kanunun akademik çalışması yapılmıştır. Beş bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde, spor hukukunun tanımı, Kanun’un tarihçesi, hazırlık süreci, gerekçesi, tanımları içeren genel hükümler ele alınmıştır. İkinci bölümde ise, Dernekler Kanunu’nun ayrı tüzel kişilik kazanan spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerini içermektedir. Üçüncü bölümde, üst kuruluş olan spor federasyonlarının kuruluşu, görev ve yetkilerini, gelir ve harcama ilkelerini, bütçesi gibi düzenlemeleri anlatılmıştır. Dördüncü bölümde, ceza hükümleri, soruşturma usulleri, ilk derece hukuk kurulları, tahkim kurulu, menajerlik gibi çeşitli hükümler ele alınmıştır. Son bölüm olan beşinci bölümde ise, spor hukukuna kaynaklık yapan diğer mevzuatlar eklenmiştir.