Savcılık Soruşturma Rehberi Ahmet Cemal Ruhi

26.09.2004 tarih ve 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun uyarınca mahkeme kuruluşu bulunan her il merkezi ve ilçede o il veya ilçenin adı ile anılan bir Cumhuriyet Başsavcılığı kurulur. Cumhuriyet Başsavcılığında, bir Cumhuriyet Başsavcısı ve yeteri kadar Cumhuriyet Savcısı bulunur.

04.12.2004 tarih ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile soruşturma yapma yetkisi ve görevi Cumhuriyet Savcısına aittir. Cumhuriyet Savcısı bu yetkisini emrindeki Adli Kolluk görevlileri marifetiyle yerine getirir. Cumhuriyet Savcısı, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hali öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlar. Cumhuriyet Savcısının görevi maddi gerçeği araştırarak şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri toplayarak muhafaza altına almak ve adil bir yargılamanın bu yolla yapılabilmesini sağlamaktır.

Basit şüphe ile harekete geçen Cumhuriyet Savcısı suç ile ilgili bilgi ve belgeleri toplar. Toplanan bilgiler ışığında soruşturmasını yürütür, şüphelileri tespit eder, gerektiğinde suç ile ilgili arama, el koyma, ifade alma, yakalama, gözaltı, tutuklamaya sevk, iletişimin tespiti, iletişimin dinlenilmesi gibi kararları alıp uygulayabilir. Soruşturma evresi sonunda toplanan deliller, suçun işlendiği hususunda yeterli kanaat oluşturuyorsa Cumhuriyet Savcısı bir iddianame düzenleyerek kamu davasını açar. Soruşturma evresi sonunda deliller, soçun işlendiği konusunda yeterli kanaat oluşturmuyorsa kovuşturmaya yer almadığına karar verir.

Cumhuriyet savcısı bir suçun işlendiğine dair izlenimi şikayet, ihbar, suçüstü hali ile edinebileceği gibi Cumhuriyet Savcısı bir suçun işlendiğine kanaat getirdiği takdirde re’sen de harekete geçebilir. Suçun işlendiğine dair basit şüphenin bulunması ile harekete geçer. Cumhuriyet Savcısı ve kolluk birimleri temel insan haklarına ve bu haklara ilişkin temel sözleşmelere, Anayasamıza ve kanunlara uygun hareket etmek zorundadır.

Bu çalışma mesleğe yeni başlayacak veya yeni başlamış kişilerin ihtiyaçları dikkate alınarak hazırlanmıştır. Özekliler uygulamada sık kullanılan örneklere yer verilmiştir.