Sanat Edebiyat Tenkit Peyami Safa

Bir sanat eseri, yaratıldığı devre göre ve o devrin hassasiyetini, zevkini ve anlayışını en iyi ifade ettiği için mi değer kazanır? Yoksa o devri aşan, her zaman için taze, hatta her zaman yeni güzelikleri keşfedilen ebedi değerlere mi sahiptir? Başka ve daha kestirme bir deyimle, bir eserin, bilhassa bir şaheserin değeri “tarihi“ midir, “ebedi“ mi?
Batıda bu mesele çok münakaşa edilmiştir. Geçen asrın büyük Fransız tarihçisi ve filozofu Ernest Renan “İlmin Geleceği“ adlı meşhur eserinde tarihi görüşü savunur.
“Mutlak bir hayranlık daima sathidir. Hiç kimse benim kadar Pascal’ın Düşünceler’i ve Roussuet’in Hitabeler’ine hayran değildir; fakat ben bunlara XVII. asrın eserleri olarak hayranım. Bunlar zamanımızda çıksaydı pek az dikkate değerdi. Hakiki hayranlık tarihidir.“