Salgın Hastalık (Pandemi) Döneminde Alınan Idari Tedbirlerden Dolayı Idarenin Sorumluluğu Nagihan Aksel

Salgın ve bulaşıcı hastalıklar toplumlar açısından günümüzde büyük risk oluşturduğundan; devletler, salgın hastalıklarla mücadelede birey sağlığından ziyade toplum sağlığını korumaya yönelik önlemlere önem vermişlerdir. Geçmişten günümüze toplumlar birçok salgın hastalıkla mücadele etmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında (1923-1950) ortaya çıkan salgın hastalıklardan sıtma, frengi ve verem hastalıkları gibi bir takım salgın hastalıklar toplum yaşantısı ve devletin sağlık politikalarında değişime gittiğinin göstergesi olarak tarihte yer bulmuştur.

Tez çalışmamızda daha ziyade Covid-19 salgın sürecinde devlet tarafından alınan tedbirler ve bu tedbirlerin hukuka uygunluğunun araştırılması ile bu dönemde alınan tedbirlerden dolayı ortaya bir zarar çıkması halinde bu zarardan idarenin sorumluluğu üzerinde durulacaktır. Salgın ve bulaşıcı hastalıklarla ilgili sürecin bütünlüğünü sağlayabilmek amacıyla tarihten günümüze ortaya çıkan salgın hastalıklar ve bu hastalıkların sonuçları üzerinde genel bir değerlendirmeye gitmekle yetinilecektir.

Çalışmamızın konusu bağlamında, öncelikle bazı sağlık terimlerinin bilinmesi önem kazandığından salgın hastalıkla ilgili birtakım terimlere değinilerek, salgın hastalık türleri olarak ifade edilen epidemi, endemi ve pandeminin tanımları birinci bölümde yapılacaktır. Devamında tarihten günümüze ortaya çıkan salgın hastalık süreçleri ve bu hastalıkların etkileri hakkında kısaca bilgi verilecektir. Devlet ve sağlık hakkı ilişkisi, sağlık ve sağlık hakkının farklı yerlerde ve yargı kararlarındaki tanımlamaları üzerinde durularak ulusal ve uluslararası hukukun sağlık hakkına bakış açısı ve bu kapsamda devletlerin hak ve yükümlülükleri üzerinde durulacaktır. Anayasada yer alan sağlık hakkının doğrudan ve dolaylı olarak etkilendiği haklardan olan sosyal devlet ilkesi, hukuk devleti, temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması rejimi kavramları üzerinde durulacaktır. Devamında idarenin sağlık hizmetleri alanındaki sorumluluklarının tespitine genel olarak değinilecektir. Konunun detayı üçüncü bölümde ele alınacaktır.

Salgın Hastalık Döneminde İdarenin Sorumluluğu, başlıklı ikinci bölümde genel olarak idare hukuku kapsamında sorumluluk hallerine değinilerek idarenin kusurlu ve kusursuz sorumluluğunun toplum üzerinde yansımasına ve idarenin sorumluluğunu ortadan kaldıran ya da azaltan hallere yargı kararları doğrultusunda değinilecektir.

Covid-19 (Koronavirüs) Salgın Hastalığı Döneminde Uygulanan Tedbirlerin İdarenin Sorumluluğu Açısından Değerlendirilmesi başlıklı üçüncü bölümde idarenin toplum sağlığını korumak amacıyla uyguladığı tedbirlerin hukuka uygunluğu farklı açılardan ele alınacaktır. Pandemi döneminde uygulanan tedbirlerin hukuki altyapısı tespit edildikten sonra bu tedbirler sebebiyle ortaya bir zarar çıkması halinde bu zarar sebebiyle idarenin sorumluluğuna gidilip gidilemeyeceği, idarenin sorumluluğuna gidilebilecekse dahi hangi ilke uyarınca idarenin sorumluluğuna gidileceği tespit edilecektir. Bu tedbirlerin öncelikle iç hukuktaki karşılığı değerlendirilecek, devamında uluslararası hukukun bu tedbirlere bakış açısı ele alınacaktır. Bu tespitler yapıldıktan sonra sonuç kısmında Covid-19 salgın sürecinde uygulanan tedbirlerden dolayı bir zarar ortaya çıkması halinde bu zarardan idarenin sorumluluğunun bulunup bulunmayacağı, idarenin sorumluluğunun kapsam ve sınırları ve Covid-19 salgın hastalığının idare açısından mücbir sebep sayılıp sayılmayacağı hususunda genel bir değerlendirme yapılacaktır.