Roland Destanı Kolektif

Roland Destanı üretiliş tarihi 1100-1125 arasına dayandırılan bir “Yiğitlik Türküsü”dür. Frank İmparatoru Büyük Karl’a (742-814) bağlı Beylerin öyküsünü anlatır. Özgün metnin bize ulaşan en eski kopyası 1170 tarihlidir; Anglo-Norman dilinde yazılmış olup 1832’de Oxford’da bir kitaplıkta bulunmuştur. Bu el yazmasında, son satırda Turoldus adı geçmesine karşın, bu kişinin yazar mı, yoksa metni kopyalayan yazman mı olduğu bilinmemektedir.

Roland Destanı’nda anlatılan öykü tarihte gerçekleşmiş bir olaydan hareketle yazılmıştır: 15 Ağustos 778’de Karl ordusundan, Bretagne Kontu Roland komutasındaki artçı birliğin, Basklar tarafından pusuya düşürülüp kılıçtan geçirilmesi söz konusudur aslında. Yalnız Destan’da Baskların yerini İspanya Arapları almış, Hıristiyanlık düşmanı kâfirler olarak betimlenen Araplar karşısında savaş veren Roland da din uğrunda can veren bir kahramana dönüştürülmüştür.

Anglo-Norman dilini bugün dünya üstünde, bu ölü dil üstüne uzmanlaşmış birkaç dişi dışında kimse bilmiyor. Prof. Dr. Bilge Umar, çevirisine Roland Destanı’nın çağdaş çevirilerini temel aldı. Destan’ın İngilizce ve Fransızca farklı çevirilerinden, farklı baskılardan yola çıkarak, saz eşliğinde, Bey konaklarında “teganni” edilmek için yazılan bu Destan’ı sonunda Türkçeye kazandırdı.