Resimli Anatomi Sözlüğü Mehmet Yıldırım

İnsan vücudunun morfolojik yapısının bir öğretisi olan İnsan Anatomisi, sağlıkla ilgili fakülte ve yüksek okulların en temel derslerinden biridir. Günümüzde, yaklaşık 10.000 anatomi terimi çerçevesinde yürütülen bu öğretim, sağlık eğitimi süresinde okutulan başka hiçbir derste bulunmayan ölçüde, geniş içerik ve görsel niteliklere sahiptir.

Anatomi Atlasları, kadavra yanında yıllarca anatomi öğretiminin en vazgeçilmez materyalleri oldu. Bugün, klasik anatomik diseksiyonlara ait video görüntüleri, atlaslara ait bilgisayar CD/DVD’leri, internet yolu ile ulaşılabilen çeşitli formattaki anatomik çizim / resimler ile çeşitli anatomik modeller öğrencilerin hizmetine sunuldu.

Anatomi öğretiminin en zor yönlerinden biri, her geçen gün artan, günümüzde yaklaşık 10.000’ e ulaşan ve çoğunluğu Latince olan anatomik terimlerin öğrenilmesidir. Ülkemizde, 1946 yılında Ord. Prof. Dr. Zeki Zeren tarafından yayınlanan “Latince – Osmanlıca - Türkçe Anatomi Terimleri Sözlüğü ve Türk Anatomi Terimleri” eserinden sonra hepsi alfabetik düzende olan 8 söz[1]lük yayınlanmış, fakat hiçbirinde terimlerin öğrenilmesini destekleyen resimler yer almamıştır. Geniş boyutları nedeniyle, her yere taşınamayan anatomi atlaslarının işlevini görebilecek daha küçük boyuttaki resimli anatomi sözlüğü, ülkemizde telif eser olarak yayınlanmamıştır. Dünyada bu standartlardaki iki ün yapmış eser, editörlüğü tarafımca yapılan “Feneri’sin Sistematik Resimli Anatomi Sözlüğü” ile editörlüğünü S. İlgi’ nin yaptığı topografik düzendeki “Dorland’s Gray’s Anatomi Sözlüğü ve Cep Atlası” dır. Ülkemizdeki yaygın kullanılan Tıp Eğitimi Sistemleri dikkate alındığında, öğrencinin anatomi ile ilgili tüm sorularına cevap bulabileceği, tek ciltlik bir sözlük ihtiyacının bulunduğu aşikardır. Uzun zamandan beri bildiğim bu eksikliği gidermek amacı ile 2007 yılının ilk aylarında çalışmaya başladım. Bir yandan sözlüğün metin bölümünü yazarken, bir yandan da “her gün bir resim” prensibi doğrultusunda şekil / resimleri çizdim. Mayıs 2012’de sözlüğün yazımını bitirdiğimde, eski çizimlerimle beraber, arşivimde 1400’e yakın resim biriktiğini gördüm. Ülkemizde bir örneği bulunmayan, insan üstü bir çalışma ile ortaya çıkan bu sözlüğün, anatomi öğretimine yapacağı katkıları görmek, en büyük mutluluğum olacaktır.

Yaklaşık 10.000 terimi görsel olarak somutlaştırma hedefindeki bu sözlükte, tüm gayretlerime rağmen, olabilecek yazım hataları için şimdiden özür dilerim. Yapıcı eleştirilerinizi, sözlüğün gelişmesi için bir yardım olarak göreceğim.

Başarı dileklerimle, saygı ve sevgilerimi sunarım.

Prof. Dr. Mehmet Yıldırım

Haziran 2023 / Bahçeşehir