Perakende Yönetiminin Temelleri Kenan Aydın

Perakende sektörü, Türkiye’deki sosyo-ekonomik gelişmelere bağlı olarak özellikle 1980’li yılların ortalarından itibaren belirli bir ivme kazanmış ve bugün ABD ve AB perakendeciliği ile boy ölçüşebilecek duruma gelmiştir. Perakendeciliğin gelişim sürecinde bazı temel olgulara vurgu yapmak yerinde olacaktır:
• Türkiye’de başlangıçta süpermarket, hipermarket ve AVM’lerin gelişimi ön planda iken, son yıllarda indirimli mağazalar (discount stores) daha popüler olmuş; departmanlı (bölümlü) mağazalar ya yok olmuş ya da boyut değiştirerek bağımsız mağaza yerine AVM’lerde konuşlanmışlardır.
• Yabancı sermayenin pazara girişi yanında yerel perakendeciler de önemli bir konuma gelmişlerdir. Toplam perakende pazarı içerisinde organize perakende yanında geleneksel perakendeciler hâlâ önemli bir paya sahiptirler.
• Dünya’da ve Türkiye’de toplam perakende satışlar içerisinde e-ticaretin payı hızlı bir biçimde artmaktadır. 2020 yılında dünyada e-ticaretin payının % 14.60 olacağı tahmin edilmektedir.
• Geleneksel tek kanallı perakendecilik, tüketici ihtiyaçlarını karşılamakta yeterli olamamaktadır. Bu nedenle birbiriyle uyumlu çok kanallı (omnichannel) perakendecilik bir zorunluluk hâline gelmiştir.
• Çin, 2013 yılında açıkladığı “Bir Kuşak Bir Yol” projesi ile yeni dönemde yeni bir düzen arayışı ile küresel stratejisini geliştirme peşindedir. Çin’in bu yeni stratejisi, dünyada ekonomik ve siyasi dengelerin yeniden kurulacağına işaret etmektedir. Proje, Asya’nın en doğusu ile Atlas Okyanusu'nun Avrupa kıyılarını birbirine bağlayacak olması yanında Türkiye'nin de dâhil olduğu 65 ülke ve 3 milyardan fazla nüfusu hedeflemektedir. Bu pazarlar, Başta Walmart ve Carrefour olmak üzere doyuma ulaşmış, ABD ve Batı’nın başlıca perakendecilerini harekete geçirmiştir.
• 2015 yılında Almanya tarafından ortaya konulan “Endüstri 4.0” ile Japonya'nın geliştirdiği “Toplum 5.0” yeni yaklaşımları öngörmektedir. Bu yeni yaklaşımlar, diğer sektörlerde olduğu gibi, perakende iş yapma biçimlerini de değiştirecektir. Perakende karar vericileri, tüketicilerin eğilim ve davranışlarını anlayabilmek için, yapay zekâ ve büyük veri analizi gibi konulara daha fazla önem vereceklerdir.