Özgürlük Otorite Tevhid - Mahsum Aytepe

İnsanı diğer canlılardan farklı kılan en bariz özelliklerden birisi, özgür olmasıdır. Özgürlük ahlâki fiillerde bulunmanın ve sorumluluk sahibi olmanın temelini oluşturur. Özgürlüğün insanla ve onun ahlâki/iradi fiilleriyle ilgili olması, bütün zamanların değişmeyen tartışma konularından birisi olmasını sağlamıştır.

Özgürlük tartışmalarıyla eş zamanlı olarak ele alınan bir konu da otorite gerçeğidir. Özgürlük ile otorite arasında dinamik ve gerilimli bir ilişki vardır. Her birisi diğerinin sınırını daralttığı oranda güç kazanır. Tarihi tecrübe, bu ilişkinin daha çok otorite lehine sonuçlandığını göstermektedir. Hatta eğer bir gelenekten söz edilecekse bu, özgürlüğün değil, otoritelerin oluşturduğu bir gelenektir.

Modern Batı düşüncesinde özgürlük, daha çok dinden ve kutsal değerlerden azade olmak şeklinde anlaşılmıştır. Özgürlük-otorite ilişkisinin daha çok dine fatura edilen sonuçları, Batı-dışı toplumlarda da taraftar bulmuştur. Özellikle Müslüman toplumlarda gerçekleşen özgürlük tartışmalarının dini yadsıyan bir seyir arz etmesi, özgürlük ile din arasındaki ilişkiyi özellikle otorite ilişkileri bağlamında ele almayı zaruri kılmaktadır.

Elinizdeki çalışmada özgürlük-otorite ilişkileri bağlamında cevabını aradığımız bütün sorular, şu temel sorunun cevabını bulmak üzere değerlendirilecektir: İnsanın özgürlük ihtiyacımın tevhid inancı açısından sahici bir düzlemde gerçekleşme imkânı nedir?