Özdil Akademi 5. Sınıf Bulmacalarla Türkçe Öğretimi Yekta Özdil

Özdil Akademi 5. Sınıf Bulmacalarla Türkçe Öğretimi 

Konu Bulmacaları
Karma Bulmacalar
Fıkra Bulmacaları
Sözcük Avı

Özdil Akademi’den Mesaj Var:

Sevgili Öğrenciler,

Bulmaca; oyuncuların zekâ, mantık, dikkat ve hafıza gibi zihinsel yeteneklerini kulla­narak çözdükleri; yazılı, sözlü veya mekanik formatlardaki problemlerden oluşan genellikle tek kişilik oyun, olarak tanımlanır.

İnsanoğlu meraklı bir varlık olduğundan tarih boyunca bulmacalara ilgi duymuştur. 19. yüzyılda İngiltere’de çocuklar için icat edilen bazı bulmacalar, zekâ geliştirdiğine inanılarak popüler hâle gelmiş ve günümüze kadar pek çok bulmaca kitabı yayınlanmıştır. İlk bulma­calar çeşitli kitap ve dergilerde yer almıştır. Bu bulmacalar aynı harflerden yatay ve dikey sözcükler oluşturmaya yarayan karelerden türetilmiş ilkel örneklerdi.

Modern anlamda ilk bulmaca 21 Aralık 1913’te New York’ta çıkan "World” gazetesinin pazar eki "Fun”da yayımlanmış ve kısa zamanda halkın ilgisini çekmiştir. 1923’e gelindiğin­de Amerika Birleşik Devletleri’nin önde gelen gazetelerinin çoğunda bulmacalar yayım­lanmıştır. Bu moda daha sonra İngiltere’ye ve pek çok ülkeye yayılarak dünyada yeni bir sektör oluşmuştur.

Hızla gelişen ve çeşitliliği artan bulmacalarla ilgili birçok araştırma da yapılmıştır. Yapı­lan araştırmalar sonunda bulmacaların insan sağlığını olumlu yönde etkilediği görülmüştür. Düzenli olarak bulmaca çözen insanların, yaşadıkları olaylar karşısında daha hızlı ve çözüm odaklı düşünebildikleri tespit edilmiştir.

Bulmaca çözmenin faydaları bunlarla da bitmiyor. Ayrıca bulmacalar; duyguları geliş­tiriyor, alzheimer (unutkanlık) riskini ve stresi azaltıyor, sosyalleşmeyi sağlıyor, sözlü bece­rileri artırıyor, hafızayı güçlendiriyor, konuşma dilini zenginleştiriyor, analitik düşünmeyi ve beyni geliştiriyor.

Bulmacaların faydalarıyla ilgili yapılan başka bir araştırmada da dört hafta boyunca devamlı bulmaca çözen grup ile hiç bulmaca çözmeyen grup karşılaştırılmıştır. Bulmaca çözen grubun sözlü becerilerinin belirgin şekilde geliştiği tespit edilmiştir. Burada, dil be­cerilerinin gelişerek sözcükleri birleştirme yeteneğindeki artış etkili olmuştur.

Ayrıca, bulmaca çözen kimselerde beynin mutluluk hormonu olarak ifade edilen "do­pamin” salgıladığı gözlemlenmiştir. "Dopamin” vücudun birçok fonksiyonunda belirleyici rol oynayan önemli kimyasallardan biridir. İnsanın duygu durumunu önemli ölçüde etkiler ve eksikliği birçok mental hastalığa neden olabilir. Peki "dopamin”in başka ne gibi faydaları vardır?

Dopamin; hareket koordinasyonunu sağlamaya yardımcı olur, hafıza ve öğrenme üzerinde etkilidir, dikkat ve odaklanma üzerinde etkisi vardır, algılamayı etkiler, stres ve heyecan anlarında etkilidir, ruh hali üzerinde belirleyici etkisi vardır, uyku üzerinde etkilidir, motivasyonu etkiler, yaratıcılığa etkisi vardır.

Bulmaca çözmenin daha nice faydasını yazıp anlatabiliriz. Özellikle Türkçe dersindeki dil bilgisi konularının öğretiminde de bulmaca çözmenin birçok faydasının olacağına inanı­yoruz. Çünkü dil bilgisi, adından da anlaşılacağı gibi, bir bilimdir ve bilimde de çok sayıda terim vardır. Sizler ilköğretimden başlayarak yükseköğretime kadar bu terimlerle sık sık karşılaşıyorsunuz.

Dil bilgisiyle ilgili terimler, kavramlar ve çeşitli konu başlıkları kimi zaman zihninizde karışıklığa neden olabiliyor. Örneğin on ikinci sınıfta öğrenim gören ve üniversite sınavları­na hazırlanan bir öğrenciye "Sözcük türleri nelerdir?” sorusu sorulduğunda "Basit, türemiş, birleşik sözcük.” gibi cevaplar verebiliyor. Cümlenin ögeleri ile sözcük türlerini karıştırabili­yor; sözcüğün görevi, yapısı, türü gibi terimleri karıştırabiliyor. Aslında öğrencimiz, yukarıda bahsettiğimiz birçok konuyu çok iyi biliyor. Ancak zihni yine birçok ders ve konuyla meşgul olduğundan hatırlamakta zorlanıyor. Bu bağlamda bizler de Türkçe dersine ait terimlerin ve kavramların zihninizde yer etmesi ve kalıcı hâle gelmesi amacıyla bu bulmaca kitabını hazırladık. Umuyoruz ki sizler için çok faydalı olacaktır.

Bilgiye ulaşmanın çok kolay olduğu ve teknolojinin hızla ilerlediği günümüzde öğ­renmeyi eğlenceli ve kalıcı kılmak için sizlere bu harika eseri sunuyoruz. Umuyoruz ki bul­macaları zevkle çözerek kısa sürede bilgiye ulaşacaksınız. Bulmacaları doldururken arka­daşlarınıza, öğretmenlerinize, kardeşlerinize, anne ve babanıza danışmayı ihmal etmeyiniz. Hepimiz iyi biliyoruz ki, atalarımızın da dediği gibi, "Akıl akıldan üstündür.”

Yazar ve Eğitim Danışmanları

Yekta ÖZDİL

Mehmet Solmaz

Mehmet Tatlı