Osmanlı Yönetim Sanatı / Usulü'l- Hikem Fi Nizami'l- Alem

Devlet ve toplumu rahat ve huzur içinde yaşatabilmenin yolu olan yönetim ya da devlet idaresi, birinci derecede yöneticilerin sorumluluğunda olan bir alan olarak kabul edilir. Türk tarihinde Orhun Anıtları’ndan başlayarak Mustafa Kemal Atatürk’ün Nutuk’una kadar devrederek gelişen bu anlayış çerçevesinde ortaya konulmuş eserlerden biri de elimizdeki bu kitaptır. Bu kitap, Hasan Kâfî el-Akhisârî’nin Usûlü’l-Hikem Fî Nizâmi’l-Âlem adlı eserinin 1996 yılı katalog bilgilerine göre, Diyarbakır İl Halk Kütüphânesi İhtisas Kitaplığı bölümünde Eğri Melhamesi Tarihçesi adı ile 566 numarada kayıtlı bulunan yazma nüshasının orijinalinden kopya edilerek günümüz alfabesine çevrilmesi ile bir giriş ve değerlendirmeden meydana gelmiştir. Bu çalışmanın esas gayesi, bir tarihi metni karşılaştırmalı veya tenkidli olarak neşretmek değildir. Öncelikle kendi türünün Osmanlı dönemindeki ilk örneklerinden biri olarak gerek idareciler gerekse halk nezdinde yaygın bir hüsn-i teveccühe ve kabule mazhar olmuş bir kitabın, hem konusu hem de tertibi itibariyle bir çalışma ve müracaat kitabı olarak kullanılacak biçimde olması düşünülmüştür. Ayrıca tarihle ilgilenenler ve öğrenciler için özellikle Osmanlıca ile uğraşanlar açısından üzerinde hem çalışma hem de inceleme yapabilmesi hedeflenmiştir. Böylece oldukça meşhur olan bir eseren bilinmeyen farklı bir yazma nüshası da hem tanıtılıyor hem de orjinal hali ile ilim aleminin istifadesine sunulmuş oluyor. Orjinal nüshanın teknik özelliklerinden tespit edilenler ana hatları ile şöyledir:

Yukarıda ifade ettiğimiz üzere, Diyarbakır İl Halk Kütüphanesi İhtisas Kitaplığı bölümünde Eğri Melhamesi Tarihçisi adı ile 566 numarada kayıtlı bulunan eser 12x17 cm boyutlarında dıştan desenli kağıtla  kaplanmış mukavva kapaklı olarak ciltlenmiştir. Kapağın dışında 58 varak 116 yızılı sayfa bulunmaktadır. Birinci sayfada 10, son sayfada 2 satır yazı vardır. Bunun dışında bütün sayfalarda yazılı satır sayısı 15'tir. Orjinal sayfalarda yazının dışında herhangi bir çerçeve veya tezyinat (süsleme) bulunmamaktadır.