Osmanlı Yargılama Hukukunda Ispat Vasıtaları Yasemin Kurtoğlu

Klasik dönem Osmanlı yargılama hukuku, İslam hukuku hükümlerine sadık kalınarak oluşturulan ve yüzyıllar boyu esaslı bir değişikliğe uğramadan uygulanmış bulunan kurallardan meydana gelmiştir. Dönemin başlıca ispat vasıtalarını ikrar, şahitlik, yemin ve yeminden kaçınma olarak sıralayabilmek mümkündür.

Tanzimat dönemine gelindiğinde ise diğer pek çok alanda olduğu gibi yargılama hukukunda da Batının etkisi ülkede hissedilmeye başlanmış, çıkartılan yeni yargılama usulü kanunlarıyla özellikle ispat vasıtaları alanında kayda değer değişiklikler ortaya konmuştur. Bu doğrultuda, bir yandan mevcut ispat vasıtaları yeni kurallara tabi kılınırken bir yandan da klasik dönem boyunca pek de adından söz ettirmeyen “senet”, bilhassa özel hukuk yargılamalarında etkisini giderek arttıran bir ispat vasıtası çeşidi olarak ortaya çıkmıştır. Yaşanan bu gelişmeler, Cumhuriyet’e geçiş sürecinde de yürürlüğünü büyük oranda devam ettirmiş ve günümüz yargılama hukukunun temelini oluşturmuştur.

Eserde, Osmanlı yargılama hukukunda Tanzimat dönemiyle birlikte ispat vasıtaları alanında ne gibi değişikliklerin yaşandığı ve yaklaşık beş yüz yıl boyunca uygulanagelen kuralların nasıl yeni bir hale büründüğü ve günümüz hukukuna kaynaklık ettiği incelenmek istenmiştir.