Osmanlı Devleti’nin yıkılışı sürecinde verilen Millî Mücadele ve sonrasında ilan edilen Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında yaşanan siyasî, idarî, sosyal ve kültürel değişim Türk milletinin bugününü anlamada, geleceğini tasarlamada hayatî öneme sahiptir. Söz konusu süreçte memleketin çeşitli yerlerinde asker, sivil ve resmî son derece önemli görevler yapmış olan Operatör Dr. Emin (Erkul) Bey de bu neslin önemli temsilcilerinden biri olmuştur.
Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki görevi sırasında hem cephede hem de cephe gerisindeki hizmetleriyle kırmızı- yeşil şeritli İstiklal Madalyası ile taltif edilen Emin Bey, İstanbul’un Cumhuriyet döneminde atanan ilk belediye başkanı olarak da Türk milletine ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne hizmet etmiş aydın, ileri görüşlü bir siyasetçi, değerli bir yöneticidir.
Operatör Emin Erkul Bey’in “Millî Mücadele ve Cumhuriyet Devrine Ait Hâtıralar” adını verdiği anıları, bir yandan Millî Mücadele ve inkılâplar, diğer yandan İstanbul’un 20. yüzyıldaki belediye hizmetleri, imar ve kültür faaliyetleri ve toplumsal meseleleri hakkında önemli bilgiler vermektedir. Emin Bey’in hatıraları, Cumhuriyetin ilk yıllarında hükümet-vilayet veya bir diğer deyişle merkez-çevre ilişkileri ve siyaseti hakkında da paha biçilmez örnekler sunmaktadır.
Prof. Dr. Cezmi ERASLAN
