Önödeme Kurumu Ersel Aslan

Toplum halinde yaşamanın kaçınılmaz sonucu olarak bireyler arasında uyuşmazlıklar meydana gelebilir. Günümüz modern hukuk sistemlerini benimseyen ülkelerde uyuşmazlık çözme işlevi mahkemeler ve bazı hallerde idari makamlar aracılığıyla yerine getirilmektedir. Devlet, ihtilafı klasik yargılama faaliyeti ile çözerken, her suçun mağduru olduğu varsayımından hareketle tekeline aldığı ve meşrulaştırdığı şiddet unsurunu, koymuş olduğu yaptırımlarına riayet edilmesi için ön plana çıkartır. Ancak uyuşmazlıkların tarihsel arka planı ve zamana göre değişkenlik göstermesi karşısında, ilerleyen süreçte pozitif hukuk kuralları anlaşmazlıkların çözümü doğrultusunda gerekli ve hızlı tepki verme konusunda beklentilerin gerisinde kalmaya başlamıştır.

Devletler de bu durum karşısında kayıtsız kalmayarak ihtiyaç ve yönelimlerin neticesi çözüm arayışına girmiştir. Devlet alternatif uyuşmazlık çözümü adı altında hem yürürlükteki hukuk mekanizması ile çelişki içine düşmeyecek ancak işleyiş olarak hukuk sistemi dışında olan kurumsal niteliğe haiz yöntemler geliştirmiştir.

Alternatif çözüm yöntemleri arasında kökleri en eskiye dayanan önödeme, uzlaşma dışında kalan ve sadece adli para cezası veya hapis cezasının üst sınırı altı ayı aşmayan suçları işlediği iddia edilen ve hakkında yeterli delile dayalı şüphe bulunan şüpheli ya da sanık bakımından, kanundaki usullere göre belirlenen bir miktar paranın Devlet hazinesine ödenmesi ile kamu davasının açılmamasını veya açılmış olan davanın düşmesi sonucunu doğuran, devlet ile bireyin uzlaşması olarak nitelendirilebilecek bir kurumdur.