Musiki Ve Edebiyatımızda Hac Kolektif

İslâm sanatı, bütün tezahür şekillerinde İslâm'ın varlık ve hayatı algılayış ve anlamlandırış biçimini yansıtır. İslâm sanatı, İslâm maneviyatı ve dünya görüşünün biçimler alanındaki bir açılımıdır. Diğer bir ifadeyle İslâm sanat eserleri, onları ortaya koyanların inanç ve hayat tarzlarının en somut göstergesidir. Bu itibarla İslâm'ın beş temel esasından birisi olan hac ibadeti, edebiyat ve mûsiki alanında ilham kaynağı olmuştur. Hacı uğurlama-karşılama törenlerinde ve hac ibadeti sırasında icra edilen Kur'an tilavetleri, tekbir, tehlîl, telbiye ve salavatlar, ilâhiler, kasideler dinî mûsikinin bir formudur. Edebî türlerden olan şiir, kaside, seyahatname, Kâbenameler de hac ibadetini sanatın bütün kuşatıcılığı ve zarafetiyle konusu edinmiş, Müslümanların bu husustaki duygu ve düşüncelerini yansıtmıştır.