Medyadan Zihnimize Erkan Yüksel

İletişim biliminin kurucularından Walter Lippmann, 1922 tarihli Public Opinion adlı kitabında zihnimizdeki dış dünyaya ilişkin resimlerin oluşmasında medyanın rolüne işaret eder. Üçüncü aşama gündem belirleme kuramı da “zihin haritalama” yöntemiyle medyadaki konulara ilişkin haritalarla, kamuoyunun zihnindeki haritalar arasındaki benzerliği konu alır. Bu araştırmada, Dünya’da ilk kez üçüncü aşama gündem belirleme hipotezi; cinsiyet, yaş kuşakları, eğitim düzeyi, çalışma durumu, gelir düzeyi, coğrafi konum, medya takip düzeyi, yönelim gereksinimi ve zaman faktörü gibi kamuoyuna ilişkin farklı değişkenlerle test edilmiştir. Kamuoyuna ilişkin bu değişkenlerin gazeteler, televizyon ana haber bültenleri, internet haber siteleri ve Twitter açısından ayrı ayrı ve bir arada karşılaştırılması da önemlidir. Ele alınan bir başka değişken ise konuların niteliğidir. Gerek gündemde öne çıkan konuların genel olarak karşılaştırılması ve gerekse öne çıkan 13 konu özelinde daha derinlikli karşılaştırmaların yapılması, bu araştırmayı, bugüne kadar yürütülmüş araştırmalar arasında en kapsamlı araştırma yapmaktadır. Medyanın, bireylerin zihin haritaları üzerindeki etkilerinin açıkça görüldüğü çalışmada, bireysel, toplumsal ve konuların niteliğine yönelik ayrıntılı bulgulara ulaşılmıştır. En çarpıcı bulgulardan biri konuların medya gündeminden düşse bile bireylerin zihnindeki etkilerinin devam ettiğinin anlaşılmasıdır. Bir diğer önemli bulgu da medyanın etkilerine ilişkin optimum zaman aralığının yaklaşık altı hafta olarak açıkça ispatlanmasıdır.