Kuman Kıpçaklar - Orta Çağ Doğu Avrupası'nın Güçlü Cengaverleri Asım Korkmaz

Kuman-Kıpçaklar: Orta Çağ Doğu Avrupası’nın Güçlü Cengâverleri başlıklı bu çalışmada Kuman-Kıpçakların Doğu Avrupa’nın Balkanlar ile Karadeniz’in kuzeyinde yer alan topraklarındaki varlıklarına değinilmiştir. Özellikle onların askeri ve siyasi yaşamları, daha çok bu eserin konusu olmuştur. Kuman-Kıpçakların tarih sahnesinde hayli aktif oldukları 11 ve 14. yüzyıllar arası, dönemin ana kaynakları temel alınarak irdelenmiştir. Orta Çağ boyunca anavatandan Karadeniz’in kuzeyindeki geniş düzlüklere göç eden son göçebe bozkır Türk halkı olan Kuman-Kıpçaklar, dönemin farklı kaynaklarında çeşitli adlarla tarihe not düşülmüştür. Karadeniz’in kuzeyindeki bozkırlarda kendilerine özgü bir yönetim tesis eden Kuman-Kıpçaklar, buranın, tarihi kaynaklarda Deşt-i Kıpçak adıyla anılmasını sağlamışlardır. Kuman-Kıpçaklar, 13. yüzyılda Moğol seferleri karşısında bir dizi yenilgi üzerine Batı Avrasya topraklarındaki hâkimiyetini Moğollara devretmek zorunda kalmışlardır. Moğolların egemenliğine girmek istemeyen çoğu Kuman-Kıpçak kabilesi, Tuna’yı aşıp Balkanlara göç etmiştir. Sürekli hareket halinde olan Kuman-Kıpçaklar, Doğu Avrupa’da değişik devletlerle özellikle Rus knezlikleri, Bizans imparatorluğu, II. Bulgar devleti ve Macar Krallığı’yla başta askeri ve siyasi ilişkiler kurmuşlardır. Zikredilen devletlerin ordularında askeri kabiliyetleriyle önemli konumlara yükselmişlerdir.

Bu kabiliyetleriyle ön plana çıkan Kuman-Kıpçak askerleri, ordularında yer aldıkları devletlerin önemli başarılar elde etmelerinde kilit rol oynamışlardır. Kuman-Kıpçaklar, münasebet içinde oldukları halkların ve göç ettikleri toplumların tarihlerinde önemli izler bırakmışlardır.