Kısmi Ifa Imkansızlığı Seda Evrim Altun

6098 sayılı TBK'nun yürürlüğe girmesiyle birlikte "kısmî ifa imkânsızlığı" kavramı kanun metninde ilk defa kullanılmıştır. Kanun gerekçesinde zorunlu bir düzenleme olarak kabul edilen TBK m. 137 ile borçlunun sorumlu olmadığı kısmî ifa imkânsızlığı düzenlenmiş olmasına rağmen, borçlunun sorumlu olduğu kısmî ifa imkânsızlığı düzenlenmemiştir. Kısmî ifa imkânsızlığının incelendiği çalışmanın birinci bölümünde imkânsızlık kavramı, imkânsızlığın dayandığı sebepler ve imkânsızlık türleri incelenmek suretiyle türler arasındaki farklar ortaya koyulmuştur.

İkinci bölümde çalışmanın konusu olan kısmî ifa imkânsızlığı TBK m. 137'deki düzenlemenin aksine borçlunun sorumlu olduğu ve olmadığı kısmî ifa imkânsızlığı ayrımına tâbi tutularak incelenmiştir. Tek ve iki tarafa borç yükleyen sözleşmelerde meydana gelen kısmî ifa imkânsızlığı irdelendikten sonra kısmî ifa imkânsızlığını meydana getiren unsurlar ve bu kapsamda kısmî ifa, bölünebilir-bölünemez edim kavramları ele alınmıştır. İkinci bölüm, kısmî ifa imkânsızlığının benzer kavramlar ile karşılaştırılması suretiyle sonlandırılmıştır.

Üçüncü bölümde ise, borçlunun sorumlu olduğu ve olmadığı kısmî ifa imkânsızlığına bağlanan sonuçlar detaylı olarak ele alınmıştır. Bu kapsamda kısmî ifa imkânsızlığının borç ilişkisine etkisi, bildirim ve zararın artmaması için gerekli önlemlerin alınması yükümlülüğü, kaim değer talebi, bu talebin unsurları ve sonuçları ile tazminat talebinin sınırları çizilmiştir. İki tarafa borç yükleyen sözleşmelerde kısmî ifa imkânsızlığı meydana geldiğinde karşı edimin akıbetinin ne olduğu belirlenmiş ve üçüncü bölüm de sonlandırılmıştır.

İlk olarak Çin'de tespit edilen ve dünyaya yayılması sonucu Dünya Sağlık Örgütü'nün, 11.03.2020 tarihinde Pandemi ilan ettiği COVID-19 salgını, geçici–sürekli imkânsızlık ayrımı açısından önem arz ettiğinden, çalışma içerisinde ilgili yerlerde ayrıca değerlendirilmiştir.

Konu Başlıkları
Pandemi Sürecinde Kısmi İfa İmkansızlığı
İmkânsızlığın Türleri
Borçlunun Sorumlu Olduğu Kısmî İfa İmkânsızlığı
Borçlunun Sorumlu Olmadığı Kısmî İfa İmkânsızlığı
Alacaklının Kısmî İfaya Razı Olması
Sözleşmeye Konu Edimin ve
veya Karşı Edimin Bölünebilir Olması
Tarafların Farazi İradelerinin Tespiti