Kemirgenlerden Sömürgenlere Insanlık Tarihi Iıı. Kitap Alâeddin Şenel

Kitap Tanıtım Yazısı:

Bu yapıtta anlatılan insanlığın öyküsü ulusçu, dinci, batıcı tarihlerdekinden farklıdır.
İnsanlığın tarihi, UNESCO’nun çok ciltli History of Humanity (İnsanlık Tarihi, İmge
Kitabevi Yayınları) yayını doğrultusunda, “insan odaklı” bir bakış açısıyla, tek ciltte
kotarılmaya çalışılmaktadır.
Bu yolda, maddenin “biyokimyasal evrimi” ile başlanıp, genel olarak canlıların “organik
evrimi” evresine geçilmektedir. Özel olarak insanın organik evrimi ise uzak hayvan
anaataları olan “prosimiyen kemirgen” noktasından uzak insan anaataları sayılan, araç
kullanan “insanımsı=hominoid” cinslerine dek izlenmektedir.
İnsanlığın “kültürel evrim” evresi, “eşitlikçi-kararlı denge yasası” uyarınca görece
durağan yapılı “ilkel topluluk” ile giderek daha büyük bir artının üretilip aktarıldığı
eşitsizlikçi, dinamik “uygar toplum” dönemlerine bölünerek incelenmektedir.
Uygar topluma geçişte göçebe çoban-yerleşik çiftçi topluluklar arası savaşçı ve barışçı
alışveriş ilişkilerinin belirleyiciliği üzerinde durulmaktadır. Bunun ürünü olarak, “talan,
yağma, haraç, vergi” evrelerinden geçilerek doğan “kentli, sınıflı, devletli, ideolojili”
uygar toplumun iç ve dış dinamikleri ortaya konulmaktadır.

Uygarlığın ilk ve Afroavrasya’daki tek beşiği olan Aşağı Mezopotamya’dan, Sami, Hint-
Avrupa, Moğol-Türk göçebe akınları, Hıristiyanlık, İslamlık akımları kanallarıyla

dünyanın dört bir yanına yayılışı sergilenmektedir.
Toplumun kent devletlerinden dünya imparatorluklarına doğru gelişmesi, üretim ve savaş
teknolojileri etkileşimi, kenttanrıcılıktan tektanrıcılığa, sihirsel düşünüşten, önce dinsel,
sonra bilimsel düşünüşe geçiş koşulları vurgulanarak verilmektedir.
Yapıt, Haçlı Akınları ile başlayan çağdaş topluma geçilişini, Yeni Dünya uygarlıklarının
yeryüzünden silinişini ve “kültürkıyım” üzerine kurulan “köleci kapitalizm” ile benzeri
görülmedik çapta sömürgen ve dinamik bir düzenin gelişini açıklayan kesimle
noktalanmaktadır.
Yazar, bölümler arasına serpiştirdiği “Avdan dönenin mızrağı kırılsın”, “Altaylardan
inen yiğit”, “Ayın altında dönen ilk tekerlekler” gibi senaryolarla, okuru, bilimsellikten
ödün vermeden, bir tarihsel film havasına çekmektedir. Ekli “Addizin” ve “Andizin” ise
yapıttan yararlanmayı kolaylaştırmaktadır. Bu baskıya eklenen “Bugün İçin Göbeklitepe
Bilmecesi” ise erken yorumlar kolaylığına kaçmaya karşı bir uyarıdır.

---------------