Kaside-I Bürdeyi Türkçe Söyleyiş Mahmut Kaya

Coşkun bir peygamber şâiri olan Muhammed Bûsîrî, Hz. Peygamber için birçok kasîde yazmışsa da onu şöhretin zirvesine taşıyan Kasîde-i Bürde'dir. Şâirin el-Kevâkibü'd-dürriyye fî medhi hayri'l-beriyye adını verdiği bu kâside onun olgunluk döneminin bir ürünüdür ve kendisi hayattayken, kasîdeye Abdüsselam b. İdris el- Merrakuşî ve Şâme el Makdisî tarafından birer şerh yazılmıştır. Onun İslâmî edebiyat alanında bu kadar çok tanınması ve menkıbelere konu olması şâirin gördüğü bir rüyadan kaynaklanmaktadır.

Rivayete göre hayatının sonlarına doğru felç hastalığına yakalandığı bir sırada akşam yatarken, hastalığına şifa vermesi için Cenab-ı Hakk'a dua ve niyazda bulunan şâirin rüyasına Hz. Peygamber girer ve ondan kendisi için yazdığı kasîdeyi okumasını ister. Bunun üzerine Bûsîrî: "Yâ Resûlullah, ben sizin için birçok kasîde yazdım, hangisini emredersiniz" deyince Hz. Pygamber, kasîdenin ilk beytini okuyarak istediğini belirtir. Şâir kasîdesini okumaya başlar. Resûlullah da duyduğu memnuniyetten iki yana sallanarak sonuna kadar büyük bir zevkle dinler. Bitince de yatmakta olan hasta şâiri ödüllendirmek üzere hırkasını (bürde) çıkarıp üstünü örter ve eliyle vücudunun felçli kısmını sıvazlar. Bûsîrî heyecanla uykudan uyanır; gördüğü rüyanın zevkiyle toparlanmaya çalışırken vücudunda felçten bir eser kalmadığını farkederek sevincinden ne yapacağını şaşırır. Bu sırada şafak söküp sabah namazı vakti yaklaşmıştır. Şâir abdest alıp mescide gitmek üzere evden çıkar ve yolda Ebû'r Recâ denilen bir dervişle karşılaşır. Derviş ondan Hz. peygamber için yazdığı kasîdeyi ister; Bûsîrî de hangi kasîdeyi istediğini sorunca Ebû'r-Recâ: "Hani bu gece Resûlullah'ın huzurunda okuyordun ve o da büyük bir zevkle dinliyordu, işte onu" der...

160 beyit ve 10 bölümden oluşan kasîde, aruzun basit bahriyle yazılmış olup yapı ve üslup bakımından son derece sağlam ve liriktir. İslam dünyasında Kasîde-i Bürde kadar meşhur olan, onun kadar çok okunan ve üzerine şerh, haşiye, tahmis, tesdis, tesbi, taştır ve nazireler yazılan başka bir kasîde yoktur.

Denebilir ki, Bûsîrî kasidesinde Hz. Peygamberi merkeze alarak coştukça coşmuş ve bir bakıma İslâm'ın destanını yazmıştır. Öyleyse gönül konuşunca dile susmak düşer.