Ilk Osmanlı Rus Savaşı Ismail Topaloğlu

Osmanlı Devleti’nin Rus Çarlığı’na karşı tertiplediği Çehrin Seferleri, asırlardır devam eden Türk-Rus münasebetlerinin kırılma noktalarından birini teşkil etmesi bakımından son derece mühimdir. İki devletin hafızasında önemli bir yer işgal eden bu savaş, dönemin müverrihlerinin eserlerinde de ciddi bir yer bulmuştur. İsmail Topaloğlu, kaleme aldığı İlk Osmanlı Rus Savaşı başlıklı çalışmada, dönemin arşiv kayıtlarının dışında İskoç General Patrick Gordon’un günlüğü de merkeze alarak 1677-1678 yıllarında yaşanan hadiseleri ayrıntılı bir şekilde okuyucunun dikkatine sunuyor. İskoçya’dan ayrıldıktan sonra muhtelif Avrupa ordularında görev yaparak tecrübe kazanan Gordon, Rus Çarlığı’nda önemli mevkilere gelmiş ve Rus ordusunun modernleştirilmesinde ciddi roller üstlenmiştir. I. Petro’nun, deyim yerindeyse akıl hocalığını yapan ve Rus devletinin içerisinde güçlü bir nüfuz edinen Patrick Gordon’un Çehrin Seferleri’ne dair günlüğünde verdiği bilgiler, Osmanlı kaynaklarının değinmediği hususlara da temas ederek tarihî hakikatlerin gün ışığına çıkması noktasında tamamlayıcı bir rol oynamaktadır. Türk ordusunu yakından tanıyan Gordon’un seferler hakkındaki günlük kayıtları, savaşan tarafların yalnızca askerî açıdan sevk ve idaresini değil, günden güne değişen psikolojik/moral durumlarını yansıtması bakımından da araştırmacılar için büyük önem taşıyor.