Iletişim Sosyolojisi Hüseyin Bal

Bu çalışma iletişim kurumunu/olgusunu sosyolojik açıdan anlamayı amaçlayan bir denemedir. Sosyoloji iletişime soyut, salt kendi içinde bir süreç olarak bakmaz. Sosyoloji iletişimin salt teknolojik gelişmelerin eseri olmadığının da farkındadır. İletişim sistemi üretim faaliyetlerinin, sosyol ilişkilerin, kültürün, siyaset, hukuk, din, ahlak gibi sosyol kurumların, teknolojinin, yerel ve küresel gelişmelerin ortak ürünüdür.

Farklı toplum tiplerinde (yazı öncesi, köleci, feodal ve endüstri toplumu, enformasyon toplumu vb.) iletişimin niteliği değişmektedir. Bu toplum tiplerine göre oluşan iletişim sosyal iletişim-kitle iletişim, elektronik iletişim olarak üç temel grupte incelemek mümkündür. Endüstri toplumuna kadar sosyal/sözel iletişim ağırlıklıdır. Endüstri toplumunda kitle iletişim sistemi belirleyicidir. Sözel iletişim tüm toplumlarda vardır ve var olmaya da devam edecektir. Benzer şekilde kitle iletişimi de çeşitlenerek sürecektir. Elektronik iletişim ise sosyal medya ağırlıklı olarak yeni toplum tiplerinde baskın hale gelecektir.

İletişim, kendisin var eden toplumsal ilişkiler ağı içinde anlam kazanır. Toplumsal ilişkiler dediğimiz şey Weber'in "toplumsal eylem" olarak tanımladığı, etkileşim temelinde gelişen ilişkilerdir. Bu çalışmada iletişimin sosyolojik temelleri öne çıkartılmaya çalışılmıştır. Bu nedenle öncelikle sosyologların iletişim olgusuna yaklaşımları verilmiştir. Bunun yanında sosyolojik açılımı olan iletişimcilerin görüşleri, kuramları dikkate alınarak çalışma zenginleştirilmiştir.