Ihkam Şehabeddin Karafi

Meşhur usul âlimi Karafî’nin Hz. Muhammed’in tasarruflarını tasnif eden ve onun en önemli eserlerinden kabul edilen İhkam bu cümlelerle başlar. Kitabın müellifiaklî ve naklî ilimler yanında alet ilimleriyle de sözüne itibar edilecek derecede ilgilenmiş, özellikle fıkıh ve fıkıh usulü olmak üzere Arap dili ve kelâm alanında derinleşmiştir.
Fıkıh ve fıkıh usulü alanlarındaki eserleri genel olarak değerlendirildiğinde Karafî’nin çalışmalarının günümüz kavramlarıyla hukuk felsefesi ve karşılaştırmalı hukuk alanına girdiği rahatlıkla söylenebilir. Kelâm, mezhepler tarihi, fıkıh ve fıkıh usulü alanında pek çok kıymetli eseri bulunan Karafî’nin İhkam adlı eseri İslâm hukuku alanında genel bir usul kitabıdır. İhkam’da, Hz. Muhammed’in tasarrufları risalet, nübüvvet, fetva, yargı ve devlet başkanlığı kısımlarına ayrılmıştır. İhkam, bu konuyu sistematik bir şekilde ele alan ilk eserdir. Eserde ayrıca, hâkimlere ve müftülere yol gösteren tespitler de vardır. İhkam’da, örfe dayalı hukukî hükümlerin değişebileceği de vurgulanmaktadır.
Karafî’nin bu adımı sonraki dönemde birçok âlim tarafından geliştirilmiş ve Hz. Peygamber’in sünnetini anlamada önemli bir bakış açısı olmuştur. İslâm hukuk kültürü hakkında daha derin bilgilere ulaşmak isteyenlerin İhkam metnini okumasında büyük fayda vardır.