Idari Yargıda Dilekçe Yazım Rehberi Turgut Candan

İdari uyuşmazlıklar, idari işlem ve eylemlerin yol açtığı uyuşmazlıklardır. Bu uyuşmazlıklar, çoğu kez ilgilinin herhangi bir istem ve başvurusu olmadan idarenin re’sen yapmış olduğu bir işlem ya da eylemle çıkmakla birlikte, bazen de 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 10’uncu maddesine göre idari davaya konu olabilecek bir işlem ya da eylemin yapılması istemiyle idareye başvurulması ve bu başvurunun açık ya da zımni bir biçimde reddedilmesi üzerine de çıkabilir. İdari yargılama süreci ise, bir idari işlem ya da eylem nedeniyle menfaati ya da hakkı ihlal edilen kişinin, o işlem ya da eylem nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlığın çözümü için görevli ve yetkili yargı merciinden hukuki himaye talep etmesi; yani bir idari dava açması ile başlar ve ilk derecedeki yargılamayı takiben kanun yolları aşamasının sonlanması ile tamamlanır.

Bir idari işlem ya da eylem nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlığın doğrudan doğruya bir dava biçiminde görevli ve yetkili idari yargı merciinin önüne getirilmesi olağan usuldür. Bununla birlikte, ayrıksı hallerde bazı uyuşmazlıkların yargı mercii önünde getirilerek yargılama sürecinin başlatılması, yasalarda öngörülen zorunlu başvuru ya da itiraz yollarının tüketilmesi ve bu başvurudan/itirazdan herhangi bir sonuç alınmaması ile mümkündür. Nihayet; idari yargılama sürecinin başlaması, bir idari işlem ile menfaati ihlal edilen kişinin 2577 sayılı Kanun’un 11’inci maddesi göre yapabileceği ihtiyari başvuru ile de ötelenmiş olabilir.

İdari yargılamada yazılı yargılama usulünde yazılılık ilkesi geçerlidir. Bu nedenle, idari davalar bir dilekçe ile açılır. Yine aynı ilke gereği, kanun yollarına başvuruların da dilekçe ile yapılması gerekli olduğu gibi, yargılama sürecinde verilecek cevap ve karşı cevapların ve diğer tüm başvuruların da dilekçe ile yapılması gerekir.

Dava dilekçesinin biçimi ve tabi olacağı esaslar İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 3’üncü maddesinde düzenlenmiştir. 2577 sayılı Kanun’un 45’inci maddesinin 2’nci fıkrası ve 48’inci maddesinin 2’nci fıkrası uyarınca, istinaf ve temyiz dilekçelerinin de benzer biçimde ve benzer esaslara uygun olarak düzenlenmesi gerekir. Ancak yargılama sürecinde dava dosyasına sunulması gerekecek diğer dilekçelerin biçimi ve tabi olacağı esaslar Kanun’da belirtilmemiştir. Ayrıca bizde bir idari usul kanunu bulunmadığından, zorunlu başvuru/itiraz dilekçelerinin ve 2577 sayılı Kanun’un 10 ve 11’inci maddelerine göre yapılacak olan başvuru dilekçelerinin biçimi ve tabi olacağı esaslar da yasal olarak düzenlenmemiştir.

Mesleki kariyerine idari yargı savcı ve yargıcı olarak başlayan Sayın Turgut Candan, Danıştay vergi dava dairelerinde üyelik, Danıştay Yedinci Dairesinde Başkanlık ve nihayetinde de Danıştay Başsavcılığı görevlerinde bulunmuştur. Kendisi, İdare Hukuku ve İdari Yargılama Hukuku alanındaki engin bilgi ve kuramsal uzmanlığını bu hukuk dallarının uygulamasında da kanıtlamış müstesna bir yüksek idare yargıcıdır. Hazırlamış olduğu bu yapıtta, ortaya çıkabilecek olası uyuşmazlık türleri de dikkate alınarak, idari yargılama sürecinin başlamasını sağlayacak ve yargılamanın her aşamasında dava dosyasına sunulacak olan hemen her türden dilekçe örneklerine yer verilmiştir. Kuşkusuz; bu dilekçelerin içeriği, dava biçimine dönüştürülecek ya da dönüştürülmüş olan idari uyuşmazlıkların niteliğine göre, dilekçeleri sunacak olanlar tarafından belirlenecektir. Bununla birlikte, söz konusu dilekçeleri sunacak olanlar, dilekçelerin hazırlanmasında, bu yapıtta yer alan dilekçe örneklerinden azami ölçüde yararlanabileceklerdir.

Bu vesileyle, yoğun bir emek ürünü olan bu değerli yapıtı kaleme alan değerli meslektaşımı içtenlikle kutluyorum