Idari Yargı Kararlarının Gerekçelendirilmesi Begüm Isbir

Hukuk, yargı kararı ile var olur; yargı kararı da hukuk ile var olur. Hukukun var olması için hukukun kendisi konuşmak zorundadır; bundan dolayı hukukun bir ağıza ve sese ihtiyacı vardır. Bu ağız bir yüze ve bir bedene bağlanmalıdır. İşte bu noktada hâkimin yargı kararını meydana getirmesi ve gerekçelendirmesi; hukukun ağzı ve sesidir. Ağızdan çıkan her ses, hukuk alanında bir etki doğurmayabilir veya anlaşılmayabilir. Hukukun hitap ettiği kişiler tarafından, hukukun söylemek istedikleri duyulmalı ve hukukun hediyesi olarak “yargı kararı ve gerekçesi” kabul edilmelidir.

Sümerlerden günümüze kadar gelen; “gerekçeli karar” müessesesi, gerek kamu hukuku gerekse özel hukuk alanında büyük bir öneme sahiptir. Bu çalışma; idari yargılama hukuku açısından gerekçelendirmenin önemi, işlevleri, idare hukukuna katkıları, hangi durumlarda idari yargı mercilerinin kararlarının gerekçesiz, eksik/yetersiz gerekçeli kabul edileceği, gerekçesiz kararın sonuçları gibi hususların incelenmesini amaçlamıştır. Hukuk sistemimizde son yıllarda daha fazla önem kazanan “gerekçeli karar hakkının” ulusal ve uluslararası alandaki önemi, idari yargının sahaya katkısının boyutu, çalışmanın hareket noktalarıdır. Kararların yazımı ve gerekçelendirilmesi, Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı öncülüğünde “İnsan Hakları Eylem Planı2“ ve Adalet Bakanlığı “Yargı Reformu Strateji Belgesi3“ gibi ulusal politikaları belirleyen belgelerde de yer aldığından dolayı, konunun önemi günden güne artmaktadır. İnsan Hakları Eylem Planı’nda “Yargı Bağımsızlığı ve Adil Yargılanma Hakkının Güçlendirilmesi” başlığı içerisinde “Gerekçeli Karar Hakkı” üzerine vurgu yapılmaktadır. Akademik ve bilimsel yönden söz konusu hukuk politikalarının desteklenmesi, biz akademisyenlerin gayelerinden birisidir.