Hücre Sinyal Yolakları Hüseyin Aktuğ

Hücre sinyal yolakları ve iletimi, hücrenin hücreyle ve hücrenin mikroçevresiyle olan etkileşimlerinde öne çıkan, dinamik olaylar silsilesine yol açan sürecin ana sorumlularındandır. Tıp, biyoloji, biyomühendislik, fizik gibi yaşam, sağlık ve temel bilim disiplinlerinde; hücrenin hareket mekanizması, gerçekleşen bir olaya hücresel cevap, hücre bölünme-göçü gibi süreçlerin gerçekleştirilmesi, hep hücresel sinyal iletimi ekseninde düzenlenen olaylardır. Bu mekanizmaların anlaşılmasında ve olası problemlerde, sinyal yolakları ana yol gösterici, mekanizma oluşturuculardan biridir. Tüm biyolojik sistemler, mikro düzlemden makro düzleme kadar, haber alarak, haber vererek çalışmaktadır. Doğru haberi iletmek,
yanlış haber ve soruna yol açabilecek iletileri engellemek, tüm sistemlerde olduğu gibi hücre özelinde biyolojik sistemlerde büyük bir önem taşımaktadır.
Sinyallerin doğru alıcılar ile karşılaşması, olası sorun durumlarında nasıl bir yol izleneceğine dair bir haritaya ulaşmak, çözümü zor birçok rahatsızlık içinde yol gösterici potansiyel taşımaktadır.
Embriyogenezis, onkogenezis, vaskulogenezis gibi süreçlerde ve inflamasyon, fibrozis, enfeksiyon gibi patolojilerde esas olan, hücrenin davranışsal kalıplarını, ezberlerini öğrenmek bu kalıp ve ezberlere müdahale edilebilecek terapotik ya da gelişimsel anahtarları kavrayabilmektir.

Hücre ile uğraşan bilim insanları için esansiyel olan en önemli konulardan biri budur. İnsan genomunda bulunan genlerin önemli bir yüzdesinin bu görevde yer alması bu yolakların hücre için ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Bu yolaklar üzerinde meydana gelebilecek genetik ve/veya epigenetik değişimler sonucunda klinik önem taşıyan hastalıkların oluşma potansiyeli bulunmaktadır. Sinyal iletimi ile ilgili temel mekanizmalar, genetik mutasyonlar, epigenetik değişimler ve çevre etkisi ile tümör hücrelerini etkilemesinden dolayı kanser biyoloji alanlarında da en önemli tartışma alanlarından biri olmuştur. Çoğu zaman katastrofik ilerleyen ve yap-bozun parçaları gibi tamamlanmak zorunda olan bu hücresel aktivitelerin her şeyden önce belli bir sistematik ile sınıflandırılmaya ihtiyacı bulunmaktadır. Sınıflandırmayı takiben kavramların detaylandırılması ve dallandırılması ile hücre sinyal yolakları ve bağlantılı konularda gelişme sağlanabilecektir.
Yazılmış olan bu kitabın bütünsel amacı en temel olarak budur. Tüm okuyuculara katkı sağlaması dileğiyle.