Hadis Şerhleri Ibn Kemal

Risâlet asrından itibaren Müslüman âlimler sadece hadislerin tedvin, tespit ve tasnifiyle yetinmemişler, hadislerin açıklamasını konu edinen şerhler kaleme almışlardır. Kırk hadis öğrenmenin faziletiyle ilgili hadis, âlimlerin kırk hadisi (erbâ‘în) bir araya getiren ve şerheden eserler kaleme almalarında önemli bir rol oynamış ve İslam ilim tarihinde âdeta bir gelenek olarak yerini almıştır. Kırk hadis çalışmaları hadis âlimleriyle sınırlı kalmamış, diğer İslâmî ilimlerde yetkin olan âlimler tarafından da kırk hadisi ihtiva eden ve şerheden çalışmalar yapılmıştır. İslâmî ilimlerin hemen hemen her sahasında eser kaleme alan, Osmanlı ilim dünyasında ciddî bir ağırlığı bulunan Şeyhülislâm İbn Kemâl Paşa da Hz. Peygamber’in hadisinden neş’et eden bu geleneğe tabi olarak kırk hadis çalışmalarında bulunan bir âlimdir. İbn Kemâl bu gayeyle kırk hadisleri toplayan ve şerheden birden fazla kırk hadis risâlesi kaleme almıştır. Bunlardan iki tanesi iki ayrı kırk hadisten, birisi yirmi dört, diğeri de otuz hadisten ve bunların şerhinden oluşmaktadır. İbn Kemâl’in kırk hadis risâleleri üzerinde yaptığımız bu çalışmamız, bu dört ayrı risâleyi ihtiva etmektedir.

Müellifin kırk hadis risâlelerinden, Âşık Nattâî tarafından Osmanlıca’ya tercüme edilen birisi dışında, diğerlerinin Türkçe’ye çevirilmemiş bulunması, Bu çalışmanın hazırlanmasında etkili olmuştur.

İbn Kemal’in kırk hadis risâleleri üzerine yapılan bu çalışma risâlelerin tercümesinin yanısıra, risâlelerde yer alan hadislerin/rivayetlerin tahrici, tenkidi, tahkiki ve tahlili mahiyetinde bir çalışmadır. Bu amaçla müellifin hadis şerhi risâleleri tercüme edilmiş, hadislerin tahrici yapılmış, risâlelerde atıfta bulunulan bilgilerin ve eserlerin kaynakları gösterilmiş, açıklanmasına ihtiyaç duyulan hadislerle/rivayetlerle ilgili olarak yeri geldiğinde dipnotlarda bazı açıklamalar yapılarak tenkit ve tahlillerde bulunulmuştur.