Geleneksel Alevilik Rıza Yıldırım

“Bir insanlık mirası göz göre göre kayboluyordu. Ve biz, her bir
görüşmemizde bu gerçeği biraz daha yakından gözlemliyor, bu
büyük kaybın hüznünü biraz daha derinden seziyorduk. Bütün
anlatıcılar bir kayıp hikâyesi anlattıklarının farkındaydı. O yüzden hep
hüzünlüydüler. Ve yine o yüzden hep daha fazla anlatmak istediler.”
Aleviliğin, gitgide kaybolmakta olan bir katman›n› ele al›yor bu kitap:
R›za Y›ld›r›m’a göre, günümüz Aleviliğinin en alt katman›n› oluflturan
geleneksel Aleviliği. “Yal›t›lm›fl, s›kdokulu, k›rsal” iliflkilere dayanan,
“mistik ve mitik nitelikli dogmalar”la kendini sözlü iletiflimle yeniden
üreten bir kültür olarak tasvir edilen geleneksel Alevilik, aktar›m
kanallar› hayli t›kanm›fl oldu€undan, bir tür “gizli kaynak” havas›
tafl›yor.
Tokat-Amasya-Sivas-Çorum bölgesinde 670 Alevi köyünde dört yüzü
aflk›n dede, baba, âfl›k ve anayla derinlemesine mülakatlara dayanan
bu çal›flma, geleneksel Aleviliğin dünyas›na genifl bir bak›fl sunuyor.
Kolektif belleğin haritas›n› çizen, menk›beleri, yaz›l› metinleri ve inanç
temellerini anlatan çal›flmada; dinî olman›n yan›nda edebî bir değer
de tafl›yan zengin bir kolektif menk›be örnekleri derlemesi yer al›yor.
‹badetler, cem töreni, ocak, dedelik, taliplik, musahiplik kurum ve
iliflkileriyle, geleneksel Alevi toplum düzeninin canl› bir resmi çiziliyor.
Modernleflme ve kentleflmenin etkisi alt›nda çözülürken, oluflum
sürecindeki modern Aleviliğin temel kaynağ›n› oluflturan bir “eski”
Aleviliğin, son derece canl› bir portresi