Gelenekçi Laladan Şehzadeye Mektuplar Süheyla Yenidünya Gürgen

XIX. yüzyılın muktedir ve reformist hükümdarı Sultan II. Mahmud’a şehzade iken lalası tarafından bir dizi mektup yazılmıştır. Bu mektuplar hanedanı meşrulaştırma, bir hükümdarda olması veya olmaması gereken özellikler, hoca/danışman seçimi, askerî düzen, taşranın ahvali, siyaset ve diplomasi, şeriatı icra, adaleti tesis, İmam Ebu Hanife’ye tâbiyet, ekberî tasavvuf gibi konuları içerir.

Ayrıca Osmanlı Devleti’nde sadece idari, askerî, mâlî anlamda değil zihniyet anlamında da değişim ve dönüşüm sancılarının çekildiği III. Selim ve Atabegân-ı Saltanat’ın iktidarı döneminde kaleme alınan bu mektuplar lalanın içinde olduğu iktidar çekişmelerini de yansıtmaktadır.

Bu çalışmada lalanın mektupları, hem muhteva hem de kullanılan teknikler açısından siyasetname literatürü içinde değerlendirilmiştir. XIX. yüzyılın başlarında tahta çıkması kuvvetle muhtemel olan bir şehzadenin iktidara nasıl hazırlandığı sorusunun peşine düşülmüş, ancak nasıl hazırlanmaması gerektiğinin cevabıyla karşılaşılmıştır.