Gayrimüslim Kadınların Gayrimenkul Mülkiyeti Bakımından Hukuki Durumu Miray Özbek

Kitapta gayrimüslim kadınların hukukî durumları, gayrimenkul mülkiyeti esas alınarak ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda çalışma, üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde öncelikle Osmanlı hukukunda gayrimüslim kadınların hukukî durumu; vatandaşlık durumları, anayasal hak ve yükümlülükleri ve özel-kamu hukuku bakımından durumları olmak üzere üç ayrı başlıkta ele alınmıştır. Daha sonra Osmanlı hukukunda gayrimenkul mülkiyeti, mülkiyet hakkı ve gayrimenkul zilyetliği açılarından incelenmiştir.

İkinci bölümde gayrimenkul mülkiyetini iktisap yolları olan satış akdi, mehir, hibe, miras ve vasiyet işlemleri öncelikle İslâm hukuk teorisi çerçevesinde ele alınmış ayrıca Osmanlı uygulaması hakkında bilgi verilmiştir. Her bir hukukî işlem açısından gayrimüslim kadınlara ilişkin özel düzenlemelere yer verilmekle birlikte M.1400-1700 yıllarına ait Kayseri şerʻiyye sicillerinde gayrimüslim kadınların söz konusu işlemler yoluyla gayrimenkul mülkiyeti iktisaplarına örnekler verilmiştir.

Üçüncü bölümde M.1400-1700 yıllarına ait Kayseri şeriʻiyye sicillerinde gayrimüslim kadınların taraf olduğu gayrimenkul mülkiyetine ilişkin uyuşmazlıklar; satış akdi, mehir, hibe ve miras özelinde incelenmiştir.

Bu çalışmada gayrimüslim kadın kavramı ile Osmanlı tebaası olan zimmî kadınlar kastedilmiştir. Gayrimüslim olmalarına rağmen müste’men kadınlar, müste’menlik bir yabancılık statüsü olduğundan tezin kapsamı dışında bırakılmıştır.