Elektronik 1

Elektronik, serbest elektronların hareketlerinin ve yönlerinin denetimini sağlayan bir bilim dalıdır. Yaşantımızın her kesiminde kendisini gösteren elektronik, bizlere kolaylık sağlayan bir araçtır. Aynı zamanda elektronik hemen hemen bütün bilim dalları ile iç içe geçmiştir. Elektronik diğer bilim dallarını da kolaylaştırarak, onları daha cazip hale getirmektedir. Gündelik yaşantımızda da kullanmakta olduğumuz elektronik, bizlere daha kaliteli ve kolay bir hayat sunmaktadır. Çağımız teknoloji çağı olduğu için bir çok işi elektronik vasıtasıyla yapmaktayız. Bu yüzden hayatımızı kolaylaştıran bir çok şeyi elektrik ve elektroniğe borçluyuz.

Durum böyleyken ülkemizde, elektronik ile ilgili Türkçe kaynaklara büyük ihtiyaç vardır. Bu tür kaynaklara ulaşmak isteyenler genellikle yabancı kitaplara yönelmek zorunda kalmaktadırlar. Bu sebeple meslekteki 25 yıllık tecrübemi, elektronik alanında otorite olmuş yabancı kaynakları ve kısıtlı sayıda yerli kaynakları kullanarak bu kitabın hazırlanması için büyük bir çaba ve zaman sarf ettim. Bu kitaptan ne kadar çok öğrenci ve bu meslekle ilgilenen insan faydalanırsa o kadar emeklerimin bir anlamı olacaktır. Elektronik alanında ilerlemenin en iyi yolu okumak, düşünmek, tasarlamak ve uygulamaktır. Bu kitabın tüm bu faaliyetler için size yardımcı olacağı inancındayım. Kitabın her bölümünü dikkatlice okumanız, örnek problemleri adım adım takip etmeniz, konularla ilgili bölüm testlerini ve sorularını çözmeniz veya çözmeye çalışmanız, bu kitaptan beklenecek maksimum faydayı sağlayacaktır.

Bu kitapta bahsedilen bölümler, son derece anlaşılır ve sade bir dil kullanılarak sebep-sonuç ilişkisine önem verilerek hazırlanmıştır. Bu bölümler kısaca aşağıdaki gibi özetlenmiştir.

1. Yarı iletken maddeler: Bu bölümde atomların genel yapısından bahsedilerek özellikle elektriksel maddelerin atom yapılarının detayları hakkında bilgi verilmiştir. Sonrasında yarı iletken maddelerin atomik yapıları anlatılarak N-tipi ve P-tipi maddelerin oluşumu hakkında bilgi verilmiştir.


2. Diyotlar: Bu bölümde diyotların yapılarından, karakteristik özelliklerinden, diyot polarmalandırmalarından, diyotların direncinden, sıcaklığın diyot üzerindeki etkilerinden ve diyotların diğer özelliklerinden bahsedilmiştir.


3. Özel amaçlı diyotlar: Bu bölümde özel amaçlı kullanılan diyotların yapıları, sembolleri, özellikleri, çalışmaları ve basit uygulamaları hakkında doyurucu bilgiler verilmiştir.


4. Diyot bağlantıları ve uygulamaları: Bu bölümde seri-paralel diyot bağlantıları ve bu bağlantılara ait özellikler hakkında bilgi verilerek bu bağlantıların DC analizleri yapılmıştır. DC analizlerin yanı sıra diyotların yaygın uygulamalarına değinilmiştir.


5. Temel güç kaynağı: Bu bölümde diyotların önemli bir uygulamasını teşkil eden güç kaynağının temelleri hakkında bilgi verilmiştir. Güç kaynağını meydana getiren bloklar hakkında tatmin edici bilgiler verilmiştir.


6. Transistörler: Bu bölümde elektroniğin başrol oyuncusu olan transistörlerin yapısı, sembolü, çalışması, akımları ve gerilimleri hakkında temel bilgiler verilmiştir. Bunun yanı sıra transistörün üç temel bağlantısının özellikleri anlatılmıştır.


7. Transistörlerin polarmalandırılması: Bu bölümde transistörlerin değişik DC polarmaları ve özellikleri hakkında bilgiler verilerek polarma devreleriyle ilgili olarak ziyadesiyle örnekler yapılmıştır.


8. Transistörlerin polarma kararlılığı: Bu bölümde transistörlerin kararlılığını etkileyen faktörler olan sızıntı akımı kararlılığı, beyz-emiter kararlılığı ve beta kararlılığı hakkında detaylı bilgiler verilerek analizler yapılmıştır.


9. Transistörlü devre tasarımı: Bu bölümde değişik polarma türlerinde transistörlü devrelerin tasarımı hakkında önemli bilgiler verilmiştir.


10. Transistör uygulamaları: Bu bölümde elektronikte çok önemli bir görevi olan transistörün çok yaygın uygulamalarına ait devre şemaları ve bu uygulamaların çalışmaları hakkında bilgi verilmiştir.


11. Alan etkili transistörler (FET’LER): Bu bölümde transistörlerin çok önemli çeşidi olan alan etkili transistörlerin yapıları, özellikleri ve çeşitleri hakkında bilgiler verilmiştir.


12. FET’lerde polarma bağlantıları: Bu bölümde alan etkili transistörlerin polarma bağlantılarının özellikleri ve bu bağlantıların DC analizlerinin nasıl yapıldığı ifade edilerek yeteri kadar örnek yapılmıştır.


13. FET uygulamaları: Bu bölümde çok yaygın olarak kullanılan FET uygulamaları ve bu uygulamaların özellikleri hakkında gerekli bilgiler verilmiştir.


14. Güç kontrol elemanları: Bu bölümde güç devrelerinin kontrolünü sağlayan güç kontrol elemanlarının yapıları, sembolleri, çalışmaları ve bazı uygulamaları hakkında bilgiler verilmiştir.


15. Diğer devre elemanları: Bu bölümde diğer bölümlerde bahsedilmemiş ancak elektronik alanında zaman zaman kullanılan devre elemanlarının yapıları, sembolleri, çalışmaları ve uygulamaları hakkında yeterli bilgiler verilmiştir.

Bu kitap öncelikle mühendislik fakülteleri ve teknoloji fakültelerinde elektrikelektronik mühendisliği, mekatronik mühendisliği, bilgisayar mühendisliği, elektronikhaberleşme mühendisliği bölümünde okutulan Elektronik I, Temel Yarı İletken Devre Elemanları, Analog Elektronik ve Temel Elektronik derslerinin müfredatı göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır. Bu baskıda (3.baskı) kitaptaki bölümlerin tamamı gözden geçirilmiş tespit edilen tüm hatalar düzeltilmiştir. Tüm sayısal işlemlerin ve şekillerin içerisindeki fontlar daha kaliteli hale getirilmiştir. Kitabın hazırlanması esnasında her zaman yanımda olan, manevi desteklerini hiç esirgemeyen eşime, çocuklarıma ve tüm mesai arkadaşlarıma teşekkür ederim. Bu kitabı aileme, öğrencilerime, elektronik mesleğine gönül vermiş meslektaşlarıma ve elektronikle ilgilenen herkese ithaf ediyorum.

Doç. Dr. Hüseyin DEMİREL

Karabük Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü

2018