Diz Yaralanmalarında Rehabilitasyon Gül Baltacı

ÖNSÖZ

İlk kez diz eklemi ile karşılaşmam ve rehabilitasyon programını planlamam 1987 yılında yeni fizyoterapist olarak çalıştığım İbni Sina Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon kliniğinde başladı. Ön çapraz bağ cerrahisi ve rehabilitasyonu konularının ülkemizde çok yeni telaffuz edildiği fizyoterapi ve rehabilitasyon programını çizmek ve uygulamanın bugünkü yeniliklere kadar getireceği ve benim Hacettepe Üniversitesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Yüksekokulunda devam ettiğim akademik yaşantımı bu kadar etkileyeceğini asla hayal edemezdim.

Bu kitap diz ekleminde en çok karşılaştığımız patolojilerin rehabilitasyonu hakkında detaylı bilgileri ve öğretileri içermektedir. Bu kitaptaki bölümler, daha önce hem yüksek lisans ve doktora çalışmalarını beraber yaptığımız hem de araştırma görevlisi olarak çalışan ve şu an iki değerli öğretim üyesi meslektaşım ile birlikte hazırlanarak sizlere sunulmuştur. Doç.Dr. Derya ÖZER KAYA ve Doç.Dr. Hayri Baran YOSMAOĞLU ile birlikte yürüttüğümüz diz rehabilitasyonu ile ilgili projeler ve bugüne kadar getirdiğimiz kanıta dayalı akademik çalışmalar bu kitabın da gelişmesini desteklemiştir. Doç.Dr. Derya Özer Kaya titiz ve özverili çalışmasıyla egzersiz programını fizyoterapistlerin hayatına katarak her zaman bunu vurgulamıştır. Doç.Dr. Hayri Baran Yosmaoğlu doktora teziyle geliştirdiği ön çapraz bağ rehabilitasyonunda izokinetik ve fonksiyonel squat egzersiz sistemlerinin önemini açıklayarak belki de bu anlamda etkileri gösteren tek kişidir.Günlük hayatımızda çok kullandığımız yürüme ve merdiven inme-çıkma hareketleri sırasında etkilenen diz ekleminin anatomisinden, klinik değerlendirmesine, fizyoterapi-rehabilitasyonuna ve hatta spora dönüş aktivitelerine kadar bir süreci içeren konularla derinlemesine incelediğimiz bu kitapta sizlere rehabilitasyonda yaptıklarımızı FİZYOTERAPİST gözüyle sunmayı hedefledik.

Akademik yaşantım sırasında yazdığım makaleler, anlattığım konular-konferanslar ile pekçok kişinin katılımı olmaksızın beni bu kitabın şekillenmesine ve bilime katkı sağlamasına doğru sürükledi. Akademik hayatımı noktalamadan önce başladığım omuz kitabının oluşturulması ve basımı tamamlandıktan sonra yüksek lisans ve doktoralarını benim danışmanlığımda yapan öğrencilerimin teşviki ile sıra diz rehabilitasyonu kitabının oluşturulmasına geldi. Yaklaşık 1 yıldır üzerinde çalıştığımız bu kitabın içeriği 22 yıllık akademik hayatım boyunca hem fizyoterapist hem de lisans sonrası uzmanlık ve doktora eğitimlerini benimle yapan ya da tamamlamış öğretim üyesi arkadaşlarımla bitirdik.

Biz fizyoterapistlerin işi hastalarımız üzerinde mesleki bilgilerimizi hareketle birleştirerek sunmaktır. Başka bir deyişle yaptığımız şeyin önemini yaparken anlamıyoruz. Aslında işimizin ne kadar zor olduğunu aynı tanılı farklı hasta tipleri gelince daha iyi kavrarız. Bu uygulama ne kadar zor olursa olsun veya sonuç ne olursa olsun bizler her durumda kararlı bir şekilde en doğru olanı yapmalıyız. Bu uzun vadede en ciddi, en önemli ve en olumlu hareket olacaktır. Asla yanlış teknoloji, mesleğimize uygun olmayan teknikler, kanıta dayalı olmayan uygulamalarla hastalarımızı kandırmamalıyız. Fizyoterapistler olarak bizler en yeni ve en iyi teknikleri içeren güncel yaklaşımlar ışığında dürüst olarak probleme özel rehabilitasyon programlarını uygulamalıyız.

Kitabın içeriğinin oluşturulmasında çok sevgili arkadaşlarım ve doktora öğrencilerim çok emek harcadılar, çok uğraştılar...Bu kitapta bir grup muhteşem insanın yaptığı muhteşem işlere tanıklık edeceksiniz...Sadece yazıları ile değil mutfağa girdikten sonra görselliğin kazandırılmasına kadar bu güzel uygulamaları sizlere hazırladılar. Kendilerine öncelikle meslektaşlarımıza kazandırdıkları bu kitap için gönülden teşekkür ediyorum.

Kitabın baskıya hazırlanmasında, dizgisinin ve resimlerin düzenlenmesinde sabırla ve büyük bir azimle bize ivme kazandıran Sayın HüseyinÇAĞLIKASAP'a ve kitabın sizlere bu kadar güzel bir şekilde sunumunu sağlayan ve basımdaki desteklerini esirgemeyen HİPOKRAT KİTABEVİ'ne sonsuz teşekkür ediyorum.

Bu kitabın öncelikle hastalarımıza, sevgili öğrencilerimize ve diz rehabilitasyonu ile uğraşan tüm akademik ve klinik çalışan herkese yararlı olması dileğiyle...

İÇİNDEKİLER

Kısım I
Genel Durumlar
Diz Ekleminin Fonksiyonel Anatomi ve Biyomekaniği.......................................................................................................... 3
Prof. Dr. Belgin Bamaç

Akut Yaralanmış Dizin Değerlendirilmesi................................................................................................................................ 31
Prof. Dr. Hamza Özer, Dr. Mehmet Selçuk Şenol

Diz Ekleminin Değerlendirilmesi............................................................................................................................................ .. 39
Doç. Dr. Ali Öçgüder, Dr. Enes Uluyardımcı, Prof. Dr. Özgür Ahmet Atay

Diz Yaralanmalarının Psikolojisi.............................................................................................................................................. 53
Yard. Doç. Dr. Atahan Altıntaş

Yumuşak Doku İyileşmesinin Fizyolojisi Ve Biyokimyası.................................................................................................. 63
Dr. Fzt. Nihan Kafa

Elektroterapi Ve Termal Modaliteler........................................................................................................................................ 93
Yrd. Doç. Dr. Özlem Yürük

Manuel Tedavi Teknikleri........................................................................................................................................................ 113
Doç. Dr. Aydan Aytar, Uz. Fzt. Aslıcan Çağlar

Egzersiz........................................................................................................................................................................................ 133
Doç. Dr. Aydan Aytar, Uz. Fzt. Ayça Aytar Tığlı

Koruyucu Aletlerin Kullanımı................................................................................................................................................. 157
Yrd. Doç. Dr. Nihan Özünlü Pekyavaş, Uz. Fzt. Murat Tomruk

Bir Rehabilitasyon Programı Çizme....................................................................................................................................... 179
Prof. Dr. Gül Baltacı


Kısım II
Yaralanmaya Özel Rehabilitasyon Programları
Patellofemoral Eklem Yaralanmaları.................................................................................................................................... 189
Prof. Dr. Volga Bayrakcı Tunay

Menisküs Yaralanmaları.......................................................................................................................................................... 203
Doç. Dr. Hayri Baran Yosmaoğlu

Ligamentöz Yaralanmalar....................................................................................................................................................... 213
Dr. Fzt. Gülcan Harput, Uz. Fzt. Taha Yıldız

Dizin Diğer Yumuşak Doku Yaralanmaları.......................................................................................................................... 241
Doç. Dr. Derya Özer Kaya

Periartiküler ve İntra-Artiküler Kırıklar.................................................................................................................................. 263
Yrd. Doç. Dr. Özge Çınar Medeni, Prof. Dr. Nihal Gelecek

Artritik Diz................................................................................................................................................................................... 279
Dr. Fzt. Hande Güney, Doç. Dr. Defne Kaya


Kısım III
Spora Özel Diz Rehabilitasyonu
Futbol........................................................................................................................................................................................... 299
Yrd. Doç. Dr. Berkiye Kırmızıgil, Uz. Fzt. Bünyamin Haksever

Basketbol.................................................................................................................................................................................... 321
Yrd. Doç. Dr. Gamze Şenbursa

Voleybol...................................................................................................................................................................................... 331
Uz. Fzt. Seda Biçici

Atletizm....................................................................................................................................................................................... 341
Dr. Fzt. Elif Turgut

Dans............................................................................................................................................................................................. 347
Uz. Fzt. Demet Tekin

Kayak.......................................................................................................................................................................................... 357
Yrd. Doç. Dr. Nihan Özünlü Pekyavaş


Kısım IV
Fonksiyonel Diz Rehabilitasyonu
Fonksiyonel Diz Rehabilitasyonu........................................................................................................................................... 365
Yrd. Doç. Dr. Özge Çınar Medeni


Kısım V
Spora Dönüş
Spora Dönüş............................................................................................................................................................................... 379
Dr. Fzt. Gülcan Harput