Dinlerde Kurban Ibadeti

Kurban ibadeti, dinler tarihi için ayrıcalıklı bir inceleme

konusudur. Çünkü dünya tarihindeki bütün toplumlarda kurban

olgusu hep var olagelmiştir. Kurbanın tarihi, insanlık tarihi kadar

eskidir ve bütün insanlığın uzak kalamadığı bir ibadet formudur.

O, tarih boyunca hep homo religiosusun (dindar insanın) ilahına

yaklaşma, onu yüceltme, ona yakarma ve medet umma aracı

olmuştur. Bir başka ifadeyle kurban, insanı, ilahı nezdinde

ayrıcalıklı konuma getiren bir ritüel olmuştur. Bunun dışında

büyüsel eylem aracı olarak da kullanıldığı olmuştur. Kelime ve

kavramlar, farklı kültürlerin mecrasında akarken, anlam yitimi,

anlam daralması, anlam kötüleşmesi ve anlam çeşitlenmesine

uğruyorlar. Dolayısıyla bir fenomeni karşılayan bir kavram

da farklı kültürlerde farklı görünümlere bürünüyor ve farklı

tezahürler sergiliyor. Esasta bir dinî fenomen olan kurban kavramı

da tarihin seyrinde farklı anlamlar ve görünümler kazanmıştır. Her

toplumda başka bir biçime, başka bir amelî görünüme girmiştir.

İnsanlık tarihindeki kurbanı kanlı ve kansız olmak üzere iki

grupta toplamak mümkündür:

Kanlı kurban, kısaca kendine kurban sunulan varlık için kan

akıtmak suretiyle yapılan bir eylem olarak tanımlanabilir. Bu

kurban çeşidinde önemli olan sadece kanın akıtılması değil, bilakis

ilaha kurban olarak sunulan insan veya hayvanın hayatının son

bulması, yani öldürülmesidir.

Kansız kurban ise, üstün bir varlık veya varlılara sunulan

bitkiler, yiyecekler, para, ziynet eşyaları, giyecekler ve benzeri

takdimelerdir. Ayrıca bedel kurbanları ve ruhani kurbanları da

kansız kurban nev’indendir.