Cumhurbaşkanları Ve Dış Politika Haydar Çakmak

Çalışmamızda Türk dış politikasını 1919’dan 2016 yılına kadar, cumhurbaşkanları nezdinde ele aldık. Her cumhurbaşkanının görev süresinde aynı veya farklı olaylar, birinden diğerine geçen sorunlar, cumhurbaşkanlarının yaklaşımı, hükümetlerin tavrı, bize ilginç bulgular sundu. Cumhurbaşkanları birkaç istisna hariç, hükümetlerle genel olarak uyum halinde çalışmışlardır. Cumhurbaşkanlarının halka ve yasalara karşı bir sorumluluğu olmamakla birlikte hükümetlerin işlerini kolaylaştırmışlardır. On iki cumhurbaşkanın altısı asker, altısı sivildir. Yaklaşımlarındaki farkları ve görev dönemlerindeki olayların riskleri bize dönem, hükümetler ve konjonktürün ne kadar önemli olduğunu göstermiştir. 1919-1950 devletin kuruluşu, Atatürk ve İsmet İnönü dönemlerini istisnai dönemler ve istisnai insanlar olarak gördük. 1960 ve 1980 askerî darbesinden sonra cumhurbaşkanlığı yapan Cemal Gürsel ve Kenan Evren dönemlerindeki olaylar ve cumhurbaşkanlarının yetkileri, yaklaşım farkları ve benzerlikleri ilginç olduğu şüphesizdir. Cevdet Sunay ve Fahri Korutürk’ün asker olmalarına rağmen olağan ve sorunsuz dönemlerde Büyük Millet Meclisi tarafından seçilmeleri ve bunların diğer askerlere göre yaklaşım farkları bize ilginç geldi. 1990, Soğuk Savaş sonrası, cumhurbaşkanı olan siviller ve dünyanın nispeten barış içinde olduğu ancak rekabetin ve terörün yoğun yaşanması nedeniyle cumhurbaşkanlarının farklı felsefe ve yaklaşımlarına şahit olduk. 2014’te, Türkiye de ilk defa cumhurbaşkanını halk seçmiş ve yeni bir tecrübe başlamıştır. Halk tarafından seçilen ve siyasetten gelen sivil bir cumhurbaşkanın ilk yılını gördük, geri kalan zamanı bize yeni tecrübeler kazandıracaktır.