Ceza Yargılamasında Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan Iletişimin Denetlenmesi Hüsnü Aldemir

Teknolojik gelişmelere paralel bir şekilde örgütlü suçlarla daha etkin mücadele etmek, klasik yöntemlerle toplanması güç veya imkansız olan delillerin kolaylıkla ve hukuka uygun bir şekilde elde edilmesini sağlamak amacıyla klasik koruma tedbirinin dışında teknolojik delil toplama yöntemi diye bileceğimiz bir takım koruma tedbirlerine başvurma ihtiyacı doğmuştur. Kanun koyucu bu ihtiyaç doğrultusunda 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanun ile telekomünikasyon yoluyla iletişimin denetlenmesi (m. 135138), gizli soruşturmacı görevlendirilmesi (m. 139) ve teknik araçlarla izleme (m. 140) koruma tedbirlerini kabul etmiştir.

İnceleme konumuzu oluşturan bu üç koruma tedbiri de diğer koruma tedbirleri gibi doğrudan veya dolaylı olarak kişi hak ve özgürlüklere müdahale etmektedir. Örneğin, iletişimin denetlenmesi tedbiri ile kişinin “haberleşme özgürlüğü”ne müdahale söz konusu iken, bunun dışında kalan konuşmaların teknik araçlarla izleme tedbiri kapsamında dinlemesi halinde başta “haberleşme özgürlüğü” olmak üzere konut dokunulmazlığı ve/veya özel hayatın gizliliğine bir müdahale olduğu kabul edilir.

Kişinin bilgisi dışında yapılan bu tür müdahalelerin varlığını gözeten kanun koyucu her üç koruma tedbirinin uygulanmasına yönelik sıkı usul kuralları belirlemiştir.

Bu usul kurallarına aykırı şekilde koruma tedbirine başvurulması halinde, elde edilen deliller hukuka aykırı olduğu ve hükme esas alınamayacağı dikkate alınarak, telekomünikasyon yoluyla iletişimin denetlenmesi, gizli soruşturmacı görevlendirilmesi ve teknik araçlarla izleme koruma tedbirlerinin uygulama koşulları doktrin ve yargı kararları dikkate alınmak suretiyle üç ayrı bölümde incelenmeye çalışılmıştır.