Ceza Muhakemesinde Belge Delili Mehmet Saydam

Ceza muhakemesinde 19. yüzyılın “It matters not how you get; if you steal it even, it would be admissible in evidence”1 anlayışından, günümüzün “hukuka uygun olarak elde edilmiş delillerle hüküm kurulabilir” anlayışına önemli bir yol katedilmiştir. Adil bir yargılama sonucunda tesis edilecek adil bir hüküm için, maddi gerçeğin hukuka uygun olarak elde edilmiş delillerle ortaya çıkarılması gerekir. Bu bakımdan delil serbestisi anlayışını benimseyen Türk ceza muhakemesinde hukuka uygun olmak koşuluyla her şey delil olabilir. Ayrıca deliller arasında bir üstünlük veya hiyerarşi benimsenmediği gibi hukuk muhakemesinde kabul edilen “kesin delil” anlayışı da bulunmamaktadır. Bu bağlamda klasik delil sınıflandırması (belge, beyan, belirti) içerisinde bulunan belge delilleri, diğer delillerden öncelik-sonralık anlamında farklı olmasa da ceza muhakemesinde maddi gerçeğin anlaşılması bakımından önemli bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır.

Belge delillerinin hükme esas alınabilmesi ve ispat kuvveti anlamında bir bütün halinde ele alınması gerektiğini düşündüğümüz ve yakın zamanda belge deliline ilişkin kapsamlı monografik bir çalışma bulunmadığını tespit ettiğimiz için bu çalışmayı gerçekleştirmeye 2019 yılında karar vermiştik. Aynı yıl başladığımız çalışma, pandemi ve yeni bir üniversitede göreve başlamanın zorlukları nedeniyle bugüne kadar uzamış oldu.

Belge delilinin ceza muhakemesindeki önemi, yeri ve belge deliline ilişkin sınıflandırma ile belge delilinin ispat fonksiyonu bağlamında konumunun mevzuat (Anayasa, CMK vs.), yargı kararları ve öğreti kabulleri çerçevesinde ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu çerçevede belge deliline ilişkin değerlendirme, tespit ve öneri içeren bu çalışmanın hukuk denizinde faydalı bir damla olarak yerini almasını temenni ederim.