Ceza Muhakemesi Hukukunda Şüphe M. Mertcan Epözdemir

Toplumların antidemokratik veya demokratik olarak ayrılmasında en önemli yeri teşkil eden olgulardan biri olan ceza muhakemesinin, teorik oluşumunun ve uygulamadaki işleyiş sürecinin en önemli kavramları arasında “şüphe” yer almaktadır. Toplumsal sözleşmesi olan Anayasası ve tarafı olduğu hukuka uygun uluslararası sözleşmeler gereği bir hukuk devleti olan Türkiye, ceza muhakemesi sürecinin işleyişindeki her noktada “şüphe” kavramına yer vermekle mükelleftir. Çünkü ceza muhakemesi sisteminin işleyişinde şüpheden tamamen ari kalan bir süreç söz konusu değildir. Bu nedenle şüphe kavramını, ceza muhakemesi sisteminin çekirdeği olarak nitelendirebiliriz. Nitekim ceza muhakemesi; somut olgulara dayalı suç şüphesi ile başlayıp, şüphe kavramının kovuşturma aşamasında, maddi gerçeklik içerisinde kaybolarak hakimin vicdani kanaati doğrultusunda hüküm verilmesi sürecini kapsamaktadır.

Çalışmamızda “şüphe” kavramı detaylıca ele alınacak olup; şüphe kavramı, etkisi altında kaldığı tüm somut hukuki kavramlarla ve süreçlerle birlikte değerlendirilecektir. Çalışmamızda ilk olarak ceza muhakemesinin içeriğine, genel hukuk ilkelerinin şüphe kavramı ile ilişkilendirilmesine, mukayeseli hukukta şüpheye, ceza muhakemesinde şüphenin yeri ve önemine değinilecektir. İkinci olarak ise soruşturma ve kovuşturma aşamalarında şüphenin rolüne, şüphenin tasniflendirilmesine ve derecelerine, şüphe doğrultusunda alınacak kararlara ve delil kavramına yer verilecektir. Çalışmamızda, akademik görüş ve karşıtlıklar değerlendirilerek, somut bilgilerle birlikte şüphe kavramına yer verilmiştir.

Bunun yanı sıra çalışmamız, şüphe kavramına dair uygulamadaki aksaklıklara ve uygulamada ceza muhakemesi sisteminin süjelerinin, şüphe kavramıyla ilgili olarak karşılaştıkları süreçlere ve sorunlara da değinmiştir. Bu yönleriyle çalışmamız gerek doktrine gerek de uygulamaya ışık tutmayı amaçlamıştır. Tüm bu çalışmalar nezdinde soyut olan şüphe kavramı, somutlaştırılmaya çalışılmış olup; doktrindeki ve uygulamadaki sorunlara çözüm önerisi olması adına çalışmamız, siz değerli okurlarımızın beğenisine sunulmuştur.