Ceza Hukukunda Şahısta Veya Konuda Hata M.emre Tulay

Ceza hukukunda sıklıkla karşılaşılan hata hallerinden biri, şahısta veya konuda hatadır (error in persona vel obiecto). Fail, kastettiği suçu işlerken tasavvur ettiği şahıs ya da konuda yanılabilir. Şahısta veya konuda hataya düşen failin cezai sorumluluğu, bu hatanın kast üzerindeki etkisine göre şekillenir. Ama error in persona vel obiecto kurumunun önem derecesi ve sirayet alanı, failin kastı üzerindeki etkisine doğrudan bağlı sonuçlarla sınırlı değildir. Tasavvur edilen ile gerçekte olan arasındaki uyumsuzluğun yansıması olan şahıs veya konunun, suçun unsuru niteliğinde olması ya da bir başka kurumla irtibatı, error in persona velobiecto’nun ilgi alanını belirgin şekilde genişletir. Gerçekten, şahısta veya konuda hatayı bilimsel açıdan cazip kılan ana faktör, bu kurumun tek bir yapısal unsur içine gizlenmeyişidir. Şahısta veya konuda hata, suçun daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli hallerinde, hukuka uygunluk nedenleri ile kusurluluğa etki eden nedenlerde, cezalandırılabilirliğin diğer koşullarında da yanıt bekleyen birçok sorunun odağındadır. Diğer yandan, tasavvur edilen ile gerçekte olan arasındaki uyumsuzluğun ceza hukuku boyutuyla yalnızca error in persona vel obiecto altında değerlendirilmesi, bazı sorunların çözümünde yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle, özellikle hedefte sapma (aberratio ictus) başta olmak üzere, şahısta veya konuda hatanın diğer başka benzer kurumlarla farklılık ve birlikte uygulanma esaslarının tespiti kaçınılmazdır. Şahısta veya konuda hatanın suç ortaklarının cezai sorumluluğu bakımından sonuçları ise ayrı bir analizi hak etmektedir.