Ceza Hukukunda Beklenebilirlik Şölen Çakıroğlu

Günlük hayatta oldukça çok karşımıza çıkan birinden bir şey beklemek veya beklenebilirlik ifadeleri aslında bir hukuk kavramı olarak da kullanılmaktadır. İşbu çalışma da hukuki bir kavram olarak normatif kusur teorisi ile belirginleşen beklenebilirlik kavramının açıklanmasını hedeflemektedir. Özellikle Alman hukukunda yerleşik bir ceza hukuku terimi olan beklenebilirlik, tipik bir hareketin yerine getirilmesi veya getirilmemesinin cezaya layık görülmemesi ve istisna tutulması çerçevesinde talep edilemeyen davranışlar bağlamında ortaya çıkmakta ve bireysel sorumluluğu sınırlandırmaktadır. Bu sınırlandırmanın en çok karşımıza çıktığı alan ise mazeret nedenleridir. Mazeret nedenlerinin söz konusu olduğu hallerde alışılagelmemiş yoğun motivasyon baskısı ve bu baskı nedeniyle ortaya çıkan psikolojik durum nedeniyle hareketlerin hukuka uygun bir şekilde gerçekleştirilmesi ve başka türlü hareket edilmesi beklenememektedir. Hukuka uygun hareket etmenin beklenebilirliğinin etkilendiği bu tip hallerde failin kusuru kalkmamakta, fakat azalmaktadır. Böylelikle fail ceza hukuku araçları ile zorlanamamakta ve mazur görülmektedir. Kınanabilirliğin tespitindeki önemi ile birlikte beklenebilirliğin ceza hukukundaki yerinin belirlenmesi oldukça önemlidir. Fakat beklenebilirliğin ceza hukukundaki önemi bu hususlarla sınırlı olmayıp taksirle işlenen suçlarda ve ihmali suçlarda ele alınışı da farklılık gösterebilmektedir. Bu çalışma çerçevesinde beklenebilirliğe ilişkin yapılan açıklamaların ceza hukuku hükümlerindeki yansıması da incelenmeye değerdir.(ARKA KAPAKTAN)