Böyle Görsün Görmek Isteyen Sandor Csoori

II. Dünya Savaşı’nda 18 kez el değiştiren, Macar kırsalının fakir köylerinden Zámoly’de doğan Sándor Csoóri çiftçi bir ailenin çocuğu. Şair ve siyasetçi olarak Macaristan’ın 20. yüzyılına damgasını vurmuş bir isim. 1954’te ilk şiir kitabıyla Attila József Ödülü alışından 2016’daki vefatına dek Macar kültür hayatının kilit isimlerinden biri olarak kalmış, birçok derginin editörlüğünü yapmış, ödüllü senaryolar kaleme almış ve kaleme aldığı denemeleriyle modern Macar edebiyatının panteonuna girmiştir. Macaristan’ın en çok sevilen ve okunan modern şairlerinden biri olmasının yanısıra 60’lardan itibaren Sovyet prangasındaki Macaristan’da muhalefetin öncü figürlerinden biri olmuş, bağımsızlığa giden yolda kitleleri arkasında sürüklemiş, Magyar Demokrata Fórum (Macar Demokratik Parti) kurucularından olmuştur.

Csoóri, II. Dünya Savaşı’nın yarattığı yıkımdan 1956 Macaristan Ayaklanması’na, 1920’de Trianon Antlaşması’yla Macaristan’ın parçalanmasının yarattığı ulusal travmadan sansürün gölgesinde düşüncenin imkanlarına Macar tecrübesinin içinden moderniteyle yüzleşiyor. Böyle Görsün Görmek İsteyen’in merkez denemesi “Deniz ve Ceviz Yaprağı”, Béla Bartók’tan başlayarak Doğu-Batı arasında Macaristan’da “halk” meselesine odaklanıyor.

Sándor Csoóri’nin külliyatından eşi Júlia Balogh’un yaptığı bu seçkiyle büyük bir şair ve düşünürü –Barış Yılmaz’ın Macarca aslından çevirisiyle– Türkçede ağırlıyoruz.