Borçlar Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmaları Gediz Kocabaş

Prof. Dr. Serap HELVACI

Dr. Öğr. Üyesi Gediz KOCABAŞ

Gördüğü yoğun ilgi nedeniyle dördüncü basısı yayınlanmış bu kitap, hukuk fakültesi öğrencilerine sınavlarda kolaylık sağlamak, edindikleri teorik bilgileri mesleğe atıldıklarında karşılaşacakları hukuki sorunlara nasıl uygulayacaklarını öğretmek amacıyla hazırlanmıştır. Kitapta, pratik çalışma soruları çözümlü olarak ele alınmış ve her olayın altına konuyla ilgili Yargıtay kararlarından örnekler verilmiştir.

İÇİNDEKİLER

OLAY 1: Sözleşmenin kurulması, karşılıklı ve birbirine uygun irade açıklamaları, irade açıklamasının yorumlanması, öneri, öneriye davet, önerinin geri alınması, kabul, açık-örtülü kabul, susma, sözleşmenin kurulduğu-hüküm ve sonuçlarını meydana getirdiği an 1
TBK m.1, 2, 6, 7, 8, 10, 11
OLAY 2: Şekil özgürlüğü, sözleşmelerin şekli, geçerlilik şartı, ispat şartı, kanuni ve iradi şekil, sözlü şekil, adi yazılı şekil, resmi şekil, şekle tabi sözleşmelerde değişiklik yapılması, şekle aykırılık, şekle aykırılığın sonuçları, hakkın kötüye kullanılması 11
TBK m.12, 13, 17, 237; TMK m.706; Tapu K. m.26
OLAY 3: Sözleşmelerin yorumu, muvazaa, muvazaanın türleri, mutlak (adi/basit) muvazaa, nisbi (nitelikli/mevsuf) muvazaa, tam-kısmi muvazaa, muvazaanın sonuçları, yazılı borç tanıması, iyiniyetli üçüncü kişinin korunması 21
TBK m.18, 19
OLAY 4: Genel işlem koşulları, klasik (bireysel) sözleşme modeli, standart sözleşmeler, genel işlem koşullarının denetlenmesi, kapsam-yorum ve içerik denetimi, geçersizlik, yazılmamış sayılma, Türk Borçlar Kanunu’nun yürürlüğü ve uygulanması 29
TBK m.20, 21, 22, 23, 24, 25; TBK-UK m.1, 2, 4
OLAY 5: Sözleşme özgürlüğü, sözleşme özgürlüğünün sınırlanması, aşırı yararlanma, niteliği, şartları, sonuçları, manevi bakımdan zor durumda kalma, deneyimsizlik, bütünsel ve kısmi iptal hakkı, hak düşürücü süre 41
TBK m.26, 28
OLAY 6: İrade bozuklukları, oluşum bozukluğu, beyan bozukluğu, yanılma, esaslı yanılma, esaslı yanılma hâlleri, açıklamada yanılma, sözleşmenin konusunda yanılma, iptal ve geçersizlik teorileri, saikte yanılma, yanılmada kusurun etkisi 50
TBK m.30, 31, 32, 35, 39
OLAY 7: Aldatma, aldatmanın şartları, asli aldatma, fer’i (yan) aldatma, saikte yanılma, aldatmanın sonuçları, sözleşme görüşmelerinden doğan sorumluluk, haksız fiil, aldatılanın kusuru 62
TBK m.36, 39, 49/1
OLAY 8: Korkutma, korkutmanın şartları, üçüncü kişinin korkutması, hakkın veya yetkinin kullanılması, korkutmanın sözleşmeye etkisi, maddi-manevi zorlama 71
TBK m.37, 38, 39
OLAY 9: Temsil, iradi temsil yetkisi, dolaylı-doğrudan temsil, iç-dış temsil yetkisi, temsil yetkisinin sona ermesi, geri alma, iyiniyetli üçüncü kişilerin korunması, yetkisiz temsil, yetkisiz temsilcinin sorumluluğu 79
TBK m.40, 42, 45, 46, 47
OLAY 10: Haksız fiilden doğan borç ilişkileri, kusur sorumluluğu, sorumluluğun kurucu unsurları, maddi zararın giderilmesi, fiili zarar, yoksun kalınan kazanç, manevi tazminat, yansıma zarar, hukuka aykırılık bağı 91
TBK m.49/1, 54, 56
OLAY 11: Ölüm hâlinde uğranılan zarar, uygun nedensellik bağı, zararlı sonucu doğuran birden fazla sebep, sebeplerin toplanması, yarışan nedensellik, müteselsil sorumluluk, destekten yoksun kalma tazminatı, destek gören, destek, gerçek-farazi destek, destek ilişkisi, yansıma zarar 104
TBK m.49/1, 53, 61

OLAY 12: Hukuka aykırılığı kaldıran hâller, haklı savunma, zorunluluk hâli, ayırt etme gücü, ayırt etme gücünün geçici kaybı, hukuka aykırı fiillerden sorumlu olma 111
TBK m.59, 63, 64
OLAY 13: Adam çalıştıranın sorumluluğu, haksız fiil sorumluluğu, kusur sorumluluğu, kusursuz sorumluluk hâlleri, sebep (özen) sorumluluğu, kurtuluş kanıtları, tazminat davası, zamanaşımı, müteselsil sorumluluk, yardımcı kişinin fiilinden sorumluluk, sorumlulukların yarışması 119
TBK m. 49/1, 61, 66, 72, 116
OLAY 14: Yapı malikinin sorumluluğu, kusursuz sorumluluk hâlleri, sebep (özen) sorumluluğu, ağırlaştırılmış özen sorumluluğu, zamanaşımı, ek (munzam) kusur, intifa hakkı sahibi, müteselsil sorumluluk 130
TBK m.69, 72
OLAY 15: Tehlike sorumluluğu, karayolunda oluşan kaza, işletme hâlindeki aracın sebep olduğu zarar, işletenin sorumluluğu, mücbir sebep, zarar görenin ya da üçüncü kişinin ağır kusuru, müteselsil sorumluluk, hukuk-ceza yargılaması arasındaki ilişki 137
TBK m.61, 71, 74; KTK m.85/1, 86
OLAY 16: Sebepsiz zenginleşmeden doğan borç ilişkileri, sebepsiz zenginleşme kurumunun işlevi, istihkak ve sebepsiz zenginleşme talepleri arasındaki ilişki, tasarruf işleminin sebebe bağlılığı, edim yoluyla ve edim dışı gerçekleşen zenginleşmeler, sebepsiz zenginleşmenin şartları, sonuçları, iade talebi, iyiniyetli-kötüniyetli zenginleşenin iade yükümlülüğünün kapsamı, zamanaşımı 144
TBK m.77, 78, 79, 82, 117/2
OLAY 17: İfa unsurları, ifanın konusu, ifanın edime uygun olması kuralı ve bunun istisnaları, ifa ikameleri, ifa yerini tutan eda (ifa yerine geçen edim), ifaya yönelik eda (ifa amacıyla edim), kısmi ifa, bölünebilen-bölünemeyen edimler, ifanın tarafları, ifanın gayrı şahsiliği kuralı, şahsen ifa yükümlülüğü 157
TBK m.83, 84, 100/2
OLAY 18: İfa yeri ve zamanı, para borçları, parça borçları, diğer borçlar, ifa yeri bakımından borçların sınıflandırılması, aranacak borçlar, götürülecek borçlar, gönderilecek borçlar, iş saatlerinde ifa yükümlülüğü, derhâl ifa kuralı, erken ifa 169
TBK m.89, 90, 94, 95, 96
OLAY 19: Karşılık borç yükleyen sözleşmelerde ifa sırası, aynı anda ifa kuralı, ödemezlik def’i, ifa güçsüzlüğü, seçimlik borçlarda seçim hakkı, alacaklının temerrüdü, koşulları, sonuçları, üçüncü kişiye ifa, tevdi hakkı, satma hakkı, tevdi konusunu geri alma 180
TBK m.87, 97, 98, 106, 107, 108, 109
OLAY 20: Borç ilişkisinin ihlali, borcun ifa edilmemesi, hiç ifa edilmeme, gereği gibi ifa edilmeme, başlangıçtaki-sonraki imkânsızlık, kusurlu ifa imkânsızlığı, borçlunun imkânsızlıktan sorumlu olması, imkânsızlığın parça ve cins borçları üzerindeki etkisi, tazminat yükümlülüğü, olumlu-olumsuz zarar, borçlunun sorumlu olmadığı ifa imkânsızlığı, borcun sona ermesi 194
TBK m.112, 114, 136
OLAY 21: Yardımcı kişilerin fiillerinden sorumluluk, borcun ifasında yardımcı kişi kullanılması, farazi kusur, borçlunun sorumluluktan kurtulması, sorumluluk sebeplerinin yarışması, sorumluluğun kısmen-tamamen kaldırılması, sorumsuzluk anlaşması 206
TBK m.60, 66, 72, 116, 146, 147
OLAY 22: Borçlunun temerrüdü, şartları, temerrüdün genel sonuçları, temerrüt bakımından kusurun işlevi, gecikme tazminatı, beklenmedik hâlden sorumluluk, karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde temerrüdün sonuçları, seçimlik haklar 216
TBK m.117, 118, 119, 123, 124, 125
OLAY 23: Borç ilişkilerinin üçüncü kişilere etkisi, üçüncü kişinin fiilini üstlenme, üstlenme sözleşmesinin geçerlilik şartları, hüküm ve sonuçları, üstlenenin üçüncü kişiye rücu etmesi, borç ilişkisinin nisbiliği, üçüncü kişi yararına sözleşme, eksik ve tam üçüncü kişi yararına sözleşme ayrımı 227
TBK m.128, 129
OLAY 24: Borcun sona ermesi, asıl borca bağlı hak ve borçlar, ibra, bozma (ikale) sözleşmesi, alacağı talep etmeme taahhüdü, menfi borç ikrarı, yenileme, takas, eksik borçların yenilenmesi ve takas edilmesi 236
TBK m.131, 132, 133, 139, 143
OLAY 25: Müteselsil borçluluk, kısmi borçluluk, müteselsil borç ilişkisinin kaynağı, hüküm ve sonuçları, alacaklı ile borçlular arasındaki dış ilişki, borçlular arasındaki iç ilişki, müteselsil borçlulardan birine karşı dava açılması, zamanaşımının kesilmesi, ibra, ibranın müteselsil borçlulara etkisi 251
TBK m.154, 155/1, 162, 163, 166
OLAY 26: Koşula bağlı borçlar, kanuni koşul, vade, ön olgu, koşulun türleri, geciktirici ve bozucu koşul, sözleşmenin hüküm ifade ettiği an, koşulun askıda olduğu dönemde tarafların hak ve yükümlülükleri, koşulun gerçekleşmesine engel olma 260
TBK m.170, 171, 173, 175
OLAY 27: Bağlanma parası, cayma parası, ceza koşulu, fer’i nitelik, fer’i niteliğe bağlanan sonuçlar, ceza koşulunun türleri, seçimlik ceza koşulu, ifaya eklenen ceza koşulu, dönme cezası, cezanın indirilmesi 268
TBK m.177, 178, 179, 180, 182
OLAY 28: Alacağın devri, iradi devir, koşulları, devir sözleşmesi, şekli, devrin hüküm ve sonuçları, tasarruf işlemlerinde zaman bakımından öncelik ilkesi, alacağın çekişmeli olması, borçlunun ifadan kaçınma ve tevdi hakkı, eski alacaklıya yapılan ifa, borçluya ait savunmalar 282
TBK m.183, 184/1, 186, 187, 188/1
OLAY 29: Borcun üstlenilmesi, iç ve dış üstlenme sözleşmeleri, tarafları, kurulması, öneri, önerinin bağlayıcılığı, kabul, sözleşmelerin hüküm ve sonuçları, alacaklının hukuki durumu, borçlunun değişmesi, borçlunun değişmesine bağlanan sonuçlar 291
TBK m.195/1, 196, 197, 198
OLAY 30: Borca katılma-sözleşmenin devri-sözleşmeye katılma, hukuki niteliği, tarafları, geçerlilik şartları, hüküm ve sonuçları 299
TBK m.201, 205, 206