Borçlar Hukuku Genel Hükümler Doruk Gönen

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ VII

İÇİNDEKİLER IX

GİRİŞ. BORÇLAR HUKUKUNA İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER 1
Borçlar Hukukunun Konusu ve Kaynakları 1
Borç ve Borç İlişkisi Kavramları 2
III. Borçlu, Alacaklı ve Edim Kavramları 3

1. BORÇ İLİŞKİSİNİN KAYNAKLARI 5
Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri 5
Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümleri (TBK 1-48) 5
Genel Olarak 15
Sözleşme Kavramı ve Türleri 16
Sözleşmenin Kurulması 17
Sözleşmenin Şekli 23
Şekil Kavramı 23
Geçerlilik Şekli 23
Genel Olarak 23
Türk Borçlar Kanunu’nda Öngörülen Şekil Türleri 26
(1). Yazılı Şekil 26

(2). Resmi Şekil 28

İspat Şekli 28
Sebebi Gösterilmeksizin Borç Tanıması 29
Sözleşmelerin Yorumu ve Muvazaalı İşlemler 31
Sözleşmelerin Yorumu 31
Muvazaalı İşlemler 32
Genel İşlem Koşulları 34
Genel İşlem Koşulu Kavramı 34
Genel İşlem Koşulu Sayılmaya Bağlanan Sonuçlar 36
Genel İşlem Koşullarının Yazılmamış Sayıldığı Durumlar 36
Genel İşlem Koşullarının Yorumlanması 38
Değiştirme Yasağı 39
İçerik Denetimi 40
Sözleşme Özgürlüğü ve TBK 27 I'de Düzenlenen Kesin Hükümsüzlük Halleri 41
Sözleşme Özgürlüğü 41
TBK 27 I'de Düzenlenen Kesin Hükümsüzlük Halleri 42
Kanunun Emredici Hükümlerine Aykırılık 42
Ahlaka Aykırılık 43
Kamu Düzenine Aykırılık 44
Kişilik Haklarına Aykırılık 44
Sözleşmenin Konusunun İmkansız Olması 45
Kısmi Hükümsüzlük 48
Aşırı Yararlanma 49
İrade Bozuklukları 51
Yanılma 51
Aldatma 55
Korkutma 56
Yanılma, Aldatma ve Korkutmanın Sözleşmenin Geçerliliğine Etkisi 58
Temsil 60
Temsil Kavramı 60
Dolaylı Temsil - Doğrudan Temsil Ayrımı 61
Doğrudan Temsil 62
Yetkisiz Temsil 66
Haksız Fiillerden Doğan Borç İlişkileri 67
Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümleri (TBK 49-76) 67
Genel Olarak 73
Haksız Fiilin Şartları 75
Hukuka Aykırı Fiil 75
Kusur 79
Zarar 81
Uygun Nedensellik Bağı 82
Özel Olarak Ahlaka Aykırı Bir Fiille Kasten Zarar Verme 84
Türk Borçlar Kanunu'nda Düzenlenen Kusursuz Sorumluluk Halleri 85
Genel Olarak Kusursuz Sorumluluk Kavramı 85
Hakkaniyet Sorumluluğu 85
Adam Çalıştıranın Sorumluluğu 86
Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu 88
Yapı Malikinin Sorumluluğu 90
Tehlike Sorumluluğu 91
Haksız Fiilin Sonuçları 93
Maddi Tazminat 93
Manevi Tazminat 97
Müteselsil Sorumluluk 100
Zamanaşımı 102
III. Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Borç İlişkileri 104

Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümleri (TBK 77-82) 104
Genel Olarak 105
Sebepsiz Zenginleşmenin Şartları 106
Zenginleşme 106
Fakirleşme 108
Zenginleşme ve Fakirleşme Arasında Nedensellik İlişkisi 108
Zenginleşmenin Geçerli Bir Sebebe Dayanmaması 109
Özel Olarak Borçlanılmamış Edimin İfası Yoluyla Sebepsiz Zenginleşme 109
Sebepsiz Zenginleşme Sorumluluğunun Doğmadığı Kabul Edilen Haller 110
Sebepsiz Zenginleşmenin Sonuçları 111
Sebepsiz Zenginleşenin İade Yükümlülüğü 111
Sebepsiz Zenginleşenin Zenginleşme Konusu Şey İçin Yaptığı Giderleri İsteme Hakkı 112
Zamanaşımı 114
2. BORÇ İLİŞKİSİNİN HÜKÜMLERİ 116
Borçların İfası 116
Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümleri (TBK 83-111) 116
Genel Olarak 122
İfayı Gerçekleştirecek ve İfanın Gerçekleştirileceği Kişi 122
İfanın Konusu 124
İfa Yeri 126
İfa Zamanı 127
Para Borçlarında Ödeme 130
Alacaklının Temerrüdü ve Alacaklıdan Kaynaklanan Diğer İfa Engelleri 134
Borcun İfa Edilmemesi ve Bu Duruma Bağlanan Sonuçlar 136
Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümleri (TBK 112-126) 136
Genel Olarak 139
Borcun İfa Edilmemesi 140
Borçlunun Sorumlu Olduğu İfa İmkansızlığı Nedeniyle Borcun Hiç İfa Edilmemesi 140
Borcun Gereği Gibi İfa Edilmemesi 141
Borcun İfa Edilmemesi Nedeniyle Borçlunun Tazminat Sorumluluğu 141
Borçlunun Yardımcı Kişilerin Fiillerinden Sorumluluğu 144
Borçlu Temerrüdü (Borcun İfasında Gecikme) 146
Tanım 146
Borçlu Temerrüdünün Şartları 147
Borcun İfasının Mümkün Olması 147
Borcun İfa Zamanının Gelmiş (Muaccel) Olması 147
Alacaklının İhtarı ve İhtar Gerekmeyen İstisnai Durumlar 147
Borçlu Temerrüdünün Sonuçları 148
Borçlu Temerrüdünün Genel Sonuçları 148
(1). Genel Olarak 148

(2). Gecikme Tazminatı 148

(3). Beklenmedik Halden Sorumluluk 149

Para Borçlarında Borçlu Temerrüdünün Sonuçları 149
(1). Genel Olarak 149

(2). Temerrüt Faizi 149

(3). Temerrüt Faizini Aşan Zararın Tazmini 150

Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerde Borçlu Temerrüdünün Sonuçları 151
(1). Genel Olarak 151

(2). Borçluya Uygun Süre Verilmesi ve İstisnaları 151

(3). Alacaklının Seçimlik Hakları 152

(a). Gecikmiş İfayı ve Gecikme Tazminatını İstemek 152

(b). Aynen İfadan Vazgeçerek Olumlu Zararının Giderilmesini İstemek 153

(c). Sözleşmeden Dönerek Olumsuz Zararının Giderilmesini İstemek 153

III. Borç İlişkilerinin Üçüncü Kişilere Etkisi 155

Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümleri (TBK 127-130) 155
Alacaklıya Halef Olma 156
Üçüncü Kişinin Fiilini Üstlenme 157
Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme 158
3. BORÇLARIN VE BORÇ İLİŞKİLERİNİN SONA ERMESİ, ZAMANAŞIMI 159
Borçların ve Borç İlişkilerinin Sona Ermesi 159
Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümleri (TBK 131-145) 159
Genel Olarak 162
Asıl Borca Bağlı Hak ve Borçların Sona Ermesi 162
İbra 162
Yenileme 163
Birleşme 163
İfa İmkansızlığı ve Aşırı İfa Güçlüğü 164
İfa İmkansızlığı 164
Aşırı İfa Güçlüğü 166
Takas 167
Zamanaşımı 169
Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümleri (TBK 146-161) 169
Genel Olarak 172
Zamanaşımı Süreleri 173
Zamanaşımının Hesaplanması 174
Zamanaşımının Durması 174
Zamanaşımının Kesilmesi 175
Zamanaşımının Sonuçları 176
4. BORÇ İLİŞKİLERİNDE ÖZEL DURUMLAR 177
Teselsül 177
Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümleri (TBK 162-169) 177
Genel Olarak 179
Müteselsil Borçluluk 179
Müteselsil Alacaklılık 180
Koşullar 181
Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümleri (TBK 170-176) 181
Genel Olarak 183
Geciktirici Koşul 183
Bozucu Koşul 184
Koşullara İlişkin Ortak Noktalar 184
III. Bağlanma Parası, Cayma Parası ve Ceza Koşulu 185

Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümleri (TBK 177-182) 185
Genel Olarak 186
Bağlanma Parası 186
Cayma Parası 187
Ceza Koşulu 187
Genel Olarak 187
Ceza Koşulu İle Sözleşmenin İfası Arasındaki İlişki 188
Sözleşme Cezasının İfa Yerine Talep Edilebilmesi 188
Sözleşme Cezasının İfa İle Birlikte Talep Edilebilmesi 188
Cayma Cezası 189
Ceza İle Zarar Arasındaki İlişki 189
Ceza Miktarının İndirilmesi 189
5. BORÇ İLİŞKİLERİNDE TARAF DEĞİŞİKLİKLERİ 191
Alacağın Devri 191
Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümleri (TBK 183-194) 191
Genel Olarak 193
Alacağın İradi Devrinin Koşulları 194
Geçerli Bir Alacağın Devri Sözleşmesinin Bulunması 194
Devredilen Alacak Hakkının Doğmuş veya Doğacak Olması 195
Alacağın Devrine Bir Engel Bulunmaması 196
Devrin Hükümleri 197
Devredilen Alacak Hakkı Bakımından 197
Borçlunun Durumu 197
Alacağı Devredenin Sorumluluğu 198
Borcun Üstlenilmesi 200
Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümleri (TBK 195-204) 200
Genel Olarak 202
İç ve Dış Üstlenme Sözleşmeleri 203
Borçlunun Değişmesinin Sonuçları 204
Borcun Üstlenilmesinde Bazı Özel Durumlar 205
Borca Katılma 205
Malvarlığının veya İşletmenin Devralınması 205
İşletmelerin Birleşmesi ve Şekil Değiştirmesi 206
Borcun Üstlenilmesine İlişkin Özel Hükümler 206
III. Sözleşmenin Devri ve Sözleşmeye Katılma 207

Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümleri (TBK 205-206) 207
Genel Olarak 207
Sözleşmenin Devri 207
Sözleşmeye Katılma 208