Bir Hayat Üç Bakış Cemaleddin Afgani Muhammed Abduh

Hatıralar yakın geçmişimizin farklı perspektiflerden hareketle yeniden düşünülmesine ve soğukkanlıdeğerlendirmelere konu edilmesine katkı sağlamaları bakımından büyük önem taşırlar. Hele moderndönemin meşhur ama aynı zamanda tartışmalı isimleri söz konusu olduğundaysa bu önem katbekatartar. Etkisinin büyüklüğü yanında şöhreti ile bilinen Cemaleddin Afgani'ye dair hatıralar bucümleden kabul edilebilir. Zira kendisi hem çağdaş İslam düşüncesi hem de İslamcılık tarihi elealınırken üzerinde en çok tartışılan portrelerden birisi konumundadır.Muhammed Abduh, Rızâeddin Bin Fahreddin ve Abdülkadir Mağribî'nin metinlerinden oluşan BirHayat Üç Bakış Cemaleddin Afgani adlı derleme, ardında çok fazla yazılı eser bırakmayan bir tarihîşahsiyetin hayatı, düşünceleri ve etkileri için önemli birincil kaynakları bir araya getiriyor.Anlatılanlar Afgani'nin faaliyetleri, yaşantısı ve kendisine atfedilen görüşlerle genel hatları ileuyuşsa da her bakış açısının kendine özgü olması hasebiyle birtakım farklılıklar da göze çarpıyor.Her üç müellif, aile çevresinden özel hâllerine, hikmetli sözlerinden eserlerine detaylı bir Afganibiyografisi sunmakla kalmıyor, esasen onun siyasi eylemci olarak portresini çiziyor. Böylece Afganiüzerinden aslında Avrupa emperyalizminin dünyanın hemen her yerine yayıldığı, büyük devletlerarasındaki gerilim ve rekabetlerin şiddetlendiği, uzun saltanatlar yüzyılında imparatorlukların karşıkarşıya kaldığı sorunların tasvirini izlemek de mümkün hâle geliyor.Bir Hayat Üç Bakış Cemaleddin Afgani keskin bir zekâya, kıvrak bir üsluba ve etkileyici bir hitabetesahip olan Afgani'nin siyasi ve düşünsel çizgisini anlamak için çok önemli bir kaynak…