Avrupa Birliği Ve Türk Hukukunda Ilâmlı Icranın Etkinliği Mustafa Serdar Özbek

Cebrî icra hukuku, toplumun tüm kesimlerini yakından ilgilendiren, devlet otoritesi ve saygınlığı, kamu düzeni ve toplum barışıyla yakından bağlantılı olan bir hukuk dalı olup, sosyal hukuk devletinin olmazsa olmaz unsurlarındandır. Cebrî icra hukukunun önemi dikkate alındığında, son yıllarda cebrî icra sistemindeki reddedilemez kriz, sistemde köklü bir reform yapılması ihtiyacını ortaya çıkarmış ve hukukçuların bu alana olan ilgisini artırmıştır. Cebrî icra sistemine ilişkin yakınmalar, cebrî icra sürecinde karşılaşılan adalete erişim sorunları ve sisteme dâhil olan tüm süjelerin memnuniyetsizlikleri, mukayeseli hukukta devletleri, bu konuda alınabilecek tedbirleri araştırmaya sevk etmiştir. Türk hukukunda ilâmlı icra konusunda yapılan akademik çalışmaların ilâmsız icraya nazaran az olması ve ilâmlı icranın, gerek Avrupa Birliği gerek Türk hukukundaki güncel değeri sebebiyle bu çalışmanın konusunu, ilâmlı icranın etkinliğini arttırmaya yönelik tedbirlerin mukayeseli incelenmesi oluşturmuştur.

Avrupa Birliği Üyesi Devletlerin ilâmlı icra sistemlerinin irdelenmesi amacıyla kaynak toplama ve akademik araştırma yapma süreci, Türkiye’deki ilgili AB projelerine katılma ve Avrupa Konseyinin yayınlarını edinmeye ilave olarak, yurt dışında kısa süreli olarak yapılan bir dizi araştırma ziyaretiyle de desteklenmiştir. Çalışmanın ilk aşaması, Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Hayat Boyu Öğrenme Programı LLP/2008-2009 Öğretim Elemanı Değişimi kapsamında, 15 Nisan-1 Mayıs 2009 tarihleri arasında Başkent Üniversitesi ile Rotterdam INHol-land Üniversitesi (Hollanda) arasında gerçekleştirilen değişim programına katılarak, “arabulucu avukatlık hünerleri eğitimi” (mediation advo-cacy skills training) konusunda ders verdiğim dönemde, Rotterdam’da ve Den Haag (Lahey) şehrindeki Peace Palace kütüphanesinde yaptığım akademik araştırma ve kaynak toplama faâliyetidir. Çalışmanın ikinci aşamasını, 15-30 Haziran 2010 tarihleri arasında Almanya’nın Karlsruhe şehrinde, Baden-Württemberg Eyalet Kütüphanesi (Badische Landesbibliothek), Amtsgericht kütüphanesi ve Federal Mahkeme (BGH) kütüphanesinde yaptığım araştırmalar oluşturmuştur.

Çalışmada, Avrupa Birliği ve Türk hukukunda ilâmlı icraya ilişkin tüm konular ele alınmamış, konunun sınırlanması bakımından, üzerinde en çok tartışma olan, cebrî icra sisteminin etkinliğiyle yakından bağlantılı bulunan ve Türk hukukuyla mukayese edilebilecek konular seçilerek, bunlar üzerinde yoğunlaşılmıştır. Bu konular, borçlunun malvarlığının şeffaflığı, banka mevduat haczi, ilâmlı icrada geçici icra edilebilirlik ve geçici koruma tedbirleridir. Mevcut kaynakların okunmasından sonra, Avrupa Birliği müktesebatındaki belgeler incelenerek, Türk hukukuyla karşılaştırmalı bir araştırma yapmaya ve olması gereken hukuk bakımın-dan belli bir görüş ortaya koymaya çaba gösterilmiştir.

2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununun aksayan yönleri dikkate alınarak, dünyada ve ülkemizde yaşanan sosyal, ekonomik ve teknolojik gelişmelere ve bu kapsamda günümüz ihtiyaçlarına cevap veren çağdaş bir icra ve iflâs sisteminin kurulmasını sağlayacak yeni bir İcra ve İflâs Kanunu Taslağı hazırlanması amacıyla, 09.02.2015 tarihli Bakan “oluru” ile bir bilim komisyonu oluşturulmuştur. 2992 sayılı Adalet Bakanlı-ğının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 34. maddesi uyarınca Adalet Bakanlığı, temel kanunlar üzerinde çalışmalar yapmak üzere uzman personelden oluşan komisyonlar kurmaya yetkilidir. Yeni bir İcra ve İflâs Kanunu Taslağı hazırlamak üzere kurulan bilim komisyonunun 2015-2016 yılları arasında yürüttüğü çalışmalarda, Kitapta ileri sürülen görüşler gerek ilke bazında gerek çeşitli madde formülleriyle savunulmuş ve kitabın ilgili kısımlarında bu tekliflere değinilmiştir.

(Tanıtım Bülteninden)